10/12 tiêu chí lớn đã được đáp ứng

Theo ông Phạm Hồng Sơn - Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - bản dự thảo Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2021-2030 đã được lấy ý kiến rộng rãi từ các nhà đầu tư và các bộ, ngành. Chiến lược cho giai đoạn này sẽ được Thủ tướng ký ban hành sắp tới.

Trong đó, điểm đáng chú ý là mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên mới nổi theo tiêu chuẩn quốc tế FTSE, MSCI và hội nhập với thị trường tài chính, chứng khoán thế giới. Đích đến đề ra là đạt trình độ phát triển của nhóm 4 nước dẫn đầu khu vực ASEAN vào năm 2025.

Ông Vũ Chí Dũng - Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - cho biết: "Thị trường chứng khoán Việt Nam đã đáp ứng 8/17 tiêu chí nâng hạng của MSCI và 7/9 điều kiện của FTSE".

Hai tổ chức trên là các bên nắm thị phần lớn nhất trong việc xây dựng các chỉ số phục vụ hoạt động của các quỹ đầu tư thụ động. Nếu nhóm lại các tiêu chuẩn của cả hai tổ chức về các nội dung có liên quan, 10/12 tiêu chí lớn đáp ứng yêu cầu nâng hạng lên thị trường mới nổi đã được hoàn thiện. Ngoài ra, tiềm năng của thị trường Việt Nam còn đến từ hệ thống giao dịch mới (KRX) đang được triển khai.

Mới đây, bà Tạ Thanh Bình - Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - đã tiết lộ về tiến độ vận hành hệ thống KRX. Theo đó, hệ thống KRX đang đến giai đoạn kiểm thử đối với nhà thầu. Khi hệ thống đi vào vận hành sẽ giúp cơ quan quản lý cũng như các bên tham gia thị trường triển khai các giải pháp giao dịch và thanh toán mới như giao dịch trong ngày, bán chứng khoán đang trên đường về, bán khống, rút ngắn thời gian thanh toán. Đây đều là những giao dịch rất được nhà đầu tư trông chờ nhưng chỉ có thể được triển khai trên nền tảng công nghệ mới.

Cần nới thêm tỉ lệ sở hữu nước ngoài

Trao đổi với PV Báo Lao Động, ông Kojima Kazunobu - chuyên gia tư vấn JICA, Tư vấn trưởng Viện Nghiên cứu Daiwa (Nhật Bản) - cho hay, đánh giá của MSCI cơ bản là về khả năng tiếp cận của các nhà đầu tư nước ngoài. Chính vì vậy, vấn đề cơ bản và lớn nhất đối với Việt Nam là tỉ lệ giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) và tỉ lệ giới hạn trên áp dụng cho nhà đầu tư nước ngoài theo quy định trong điều lệ công ty. Việc công bố báo cáo bằng tiếng Anh hay tiêu chuẩn kế toán mà mọi người thường đề cập chỉ là vấn đề nhỏ so với FOL.

"Yếu tố cần thiết để phát triển hiệu quả thị trường chứng khoán, không chỉ riêng đối với Nhật Bản, là việc đảm bảo tính công bằng, hiệu quả và minh bạch. Nhìn từ góc độ này, thị trường chứng khoán Việt Nam cần cải thiện chất lượng của các công ty niêm yết, nâng cao nhận thức và năng lực tuân thủ của các công ty chứng khoán đồng thời củng cố chức năng thị trường sơ cấp (niêm yết và chào bán chứng khoán ra công chúng)" - ông Kojima Kazunobu khuyến nghị.

Ngoài ra, một số thông lệ của Nhật Bản và các thị trường tiên tiến khác mà Việt Nam cũng nên cân nhắc áp dụng gồm: Phát huy vai trò của các tổ chức tự quản (SRO) để nâng cấp các tổ chức trung gian trên thị trường chứng khoán; củng cố việc thẩm định công ty niêm yết, trong đó tích hợp cả thẩm định định tính để nâng cao chất lượng của các công ty niêm yết.

Chuyên gia từ Nhật Bản cũng đề xuất Việt Nam nên áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế về dựng sổ và bảo lãnh phát hành đối với chào bán chứng khoán ra công chúng nhằm thúc đẩy hoạt động gây quỹ cũng như tạo cơ hội đầu tư hấp dẫn cho nhiều các nhà đầu tư, bao gồm nhà đầu tư nước ngoài.