NHNN đang lấy ý kiến góp ý Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 36/2014/TT-NHNN quy định các giới hạn, tỉ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của TCTD, chi nhánh NH nước ngoài. Trước đó, Thông tư này đã được sửa đổi bởi Thông tư 06/2016/TT-NHNN.
Một trong những nội dung chính được dư luận quan tâm tại Dự thảo lần này là quy định về tỉ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn của các NH, chi nhánh NH nước ngoài sẽ giảm xuống còn 45% kể từ đầu năm 2018, giảm tiếp xuống mức 40% từ đầu năm 2019 thay vì mức 40% vào 1.1.2018 như quy định trước đó tại Thông tư 06.
Trước đó, tại phiên họp thường kỳ Chính phủ vào tháng 8.2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã giao nhiệm vụ cho NHNN tăng trưởng tín dụng cả năm khoảng 21-22%, góp phần vào việc hoàn thành mục tiêu tăng trưởng kinh tế GDP 6,7%. Đây được xem là một trong những nguyên nhân chính, khiến nhà điều hành đưa ra đề xuất giãn lộ trình sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn.
Với việc NHNN dự thảo sẽ lùi thời gian thực hiện điều chỉnh xuống 40% thêm hai năm nữa (ở mức 45% vào năm 2018 và xuống 40% vào năm 2019), phân tích của các chuyên gia chứng khoán HSC cho thấy một số ngân hàng sẽ được lợi hơn một số khác. Cụ thể, hiện tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn bình quân toàn ngành theo báo cáo của NHNN là 33,35% vào cuối tháng 5.2017 so với tỉ lệ 30,86% trong quý I/2016, cho thấy xu hướng tăng ngược với định hướng của NHNN mặc dù vẫn thấp hơn nhiều so với mức trần mới.
Theo HSC, hiện tỉ lệ nợ ngắn hạn cho vay trung dài hạn bình quân của các NHTM có vốn nhà nước là 37,16% (cuối Quý I/2016 là 34,25%). Tỉ lệ nợ ngắn hạn cho vay trung dài hạn bình quân của các NHTMCP là 35,76% (cuối Quý I/2016 là 35,65%). Trong số các NHTMCP có quy mô trung bình và lớn, theo HSC, VPBank, Techcombank, Eximbank, SHB, LienVietPostBank, VIB có tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn cao hơn, dao động từ 45%-50%.
Trong số các NHTM có vốn nhà nước, Vietcombank duy trì tỉ lệ này khoảng mức 30% trong khi tỉ lệ này của VietinBank khoảng 35% và của BIDV là trên 40%. “Rõ ràng các ngân hàng hiện có tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn cao sẽ được lợi hơn từ sự điều chỉnh này” - HSC nhấn mạnh.
Theo các chuyên gia, tín dụng hiện tăng 9,3% so với đầu năm, do đó dư địa tăng trưởng còn rất lớn công bố từ đầu năm. Do phần lớn các ngân hàng đều đặt kế hoạch tăng trưởng lợi nhuận cho năm 2017 dựa trên hạn mức tăng trưởng 16% tối đa này. Hiện tại, việc nâng mục tiêu tăng trưởng tín dụng lên 20% cho hầu hết các ngân hàng đã niêm yết sẽ tác động đáng kể lên lợi nhuận năm 2017 của các ngân hàng.
Theo công ty chứng khoán HSC, kể từ khi Thông tư 06 có hiệu lực, các NHTM đã đẩy mạnh cho vay kỳ hạn ngắn đồng thời tích cực hơn trong việc huy động vốn trung dài hạn, từ huy động tiền gửi khách hàng ở các kỳ hạn dài hơn và phát hành chứng chỉ tiền gửi.
Cuối tháng 6, cho vay kỳ hạn ngắn tăng 27% so với cùng kỳ; Tại thời điểm cuối tháng 6, cho vay trung dài hạn tăng 15,8% so với cùng kỳ. Theo đó tỉ trọng cho vay kỳ hạn ngắn trong tổng dư nợ cho vay tăng từ 48,6% trong quý II/2016 lên 51% trong quý II/2017. Các khoản vay ngắn hạn thường là cho vay các doanh nghiệp để làm vốn lưu động.
Trong khi đó cho vay trung dài hạn thường là cho vay mua nhà và cho vay cá nhân với kỳ hạn dài, bên cạnh cho vay đầu tư các dự án dài hạn và sản xuất. Tuy nhiên, HSC lưu ý trên thực tế khó có thể biết việc thay đổi cơ cấu cho vay xuất phát từ nhu cầu khách hàng hay từ NHTM.
Nhưng nói chung các NHTM thường đặt ra tỉ lệ tối đa cho từng hình thức cho vay, bao gồm cả theo kỳ hạn. “Do vậy có thể nói rằng xu hướng này phản ánh cả mối quan ngại và hành động của các NHTM nhằm hạn chế sự mất cân đối kỳ hạn khi trần tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn giảm xuống” - HSC khẳng định.
Theo thống kê, hiện có 5/10 ngân hàng đã niêm yết vẫn có tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn trên 40% vào cuối tháng 6.2017. Điều này sẽ dẫn đến rủi ro tăng trưởng tín dụng chậm lại vào cuối năm nay, là thời điểm được kỳ vọng tăng trưởng tín dụng sẽ tăng tốc.