“Phương án được chọn phải thể hiện được lịch sử, khơi dậy tình cảm của người dân đối với các chiến sĩ Gạc Ma khi đến Khu tưởng niệm, đồng thời phải hài hòa với cảnh quan - Đó là một khu du lịch bên bờ biển và phù hợp với không gian lớn” – Là ý kiến của ông Nguyễn Tấn Vạn – Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam – Phó trưởng ban giám khảo cuộc tuyển chọn Phương án thiết kế Khu tưởng niệm các chiến sĩ Gạc Ma về phương án được chọn.

“Loại phương án nào cũng tiếc”

Phát biểu tại lễ công bố, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Đặng Ngọc Tùng đánh giá cao các phương án tham gia cuộc thi. “Lựa chọn được phương án cuối cùng là một việc rất khó khăn của ban giám khảo, phương án nào cũng là tâm huyết của các tác giả, loại phương án nào cũng tiếc cả. Thay mặt Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, tôi xin trân trọng cảm ơn các tác giả, nhóm tác giả đã quan tâm đến cuộc thi, cảm ơn các vị giám khảo đã dành nhiều thời gian, tâm huyết để chúng ta có được phương án tốt nhất” – Chủ tịch Đặng Ngọc Tùng nói.

Đại diện ban giám khảo, ông Nguyễn Tấn Vạn cho rằng, phương án được chọn quan trọng nhất là ý tưởng. Phải phản ảnh được nội dung mà cuộc thi đặt ra là tưởng niệm anh hùng liệt sĩ ở đảo Gạc Ma, một cuộc chiến đấu không cân sức giữa những người lính không có vũ khí và kẻ thù được trang bị vũ trang. Nhưng các anh vẫn anh dũng, kiên cường. Đồng thời phương án phải có cá tính, có giá trị nghệ thuật và điêu khắc tạo hình, tạo cảnh quan khu vực.

Yêu cầu thứ hai, nơi xây dựng khu tưởng niệm là một không gian rất rộng, nằm ngay bờ biển.Yêu cầu đặt ra là tổng thể mặt bằng khu tưởng niệm không được can thiệp vào thiên nhiên đặt biệt là vùng cát, bờ biển, hạn chế các hoạt động san ủi mặt bằng. Phải phù hợp với không gian du lịch. Khu tưởng niệm không thể đứng trơ trội một mình mà phải hòa vào khung cảnh của toàn bộ tuyến du lịch đó để khu tưởng niệm trở thành một điểm du lịch, cũng là nơi tưởng niệm các chiến sĩ Gạc Ma. Thu hút được người dân đến tham quan, tưởng niệm và góp phần hun đúc tình cảm người dân.

Phương án thiết kế phải đảm bảo tính hiện thực, khả thi. Với đặc thù điều kiện ở khu vực đặt tượng đài (Khu 2 - Khu Du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh (Đại lộ Nguyễn Tất Thành) – Tỉnh Khánh Hòa) gần biển, nắng gió nên đài tưởng niệm phải đảm bảo yêu cầu đứng vững được trước mưa bão, nắng, gió biển. Tính vững chắc, bền vững của công trình cũng được ban giám khảo đặt ra, đồng thời phương án phải dễ đầu tư, kinh phí thấp…

Hai phương án được chọn sẽ bổ sung cho nhau

Với tinh thần đó, ban giám khảo đã chọn hai phương án mã số LV 005 của tác giả Lý Thị Liễu thuộc Cty TNHH Nhiếp ảnh Oanh Vũ với chủ đề “Những người nằm lại phía chân trời” và phương án mã số QH 1068 của nhóm tác giả trẻ đến từ Trung tâm nghiên cứu kiến trúc – Sở Quy hoạch Kiến trúc TPHCM với chủ đề “Hành trình khát vọng”.

Ở phương án “Những người nằm lại phía chân trời”, ban giám khảo đánh giá cao khả năng điêu khắc của tác giả đã tập trung chủ yếu là hình tượng những chiến sĩ hải quân Việt Nam chiến đấu ở đảo chìm Gạc Ma. Từ tất cả các hướng, mọi phía khi nhìn về tượng đài đều nhận thấy được tinh thần quả cảm của các chiến sĩ. Tuy nhiên, phương án có nhược điểm là không tạo nên được một khu tưởng niệm mà chỉ có thể dẫn người ta đến một đài tưởng niệm. Đặc biệt, phương án tác động vào thiên nhiên hơi nhiều.

Phương án “Hành trình khát vọng” được ban giám khảo đánh giá cao vì đã tạo ra một khung cảnh, một khu tưởng niệm đa dạng và phong phú, nhiều ý tưởng, nhiều tuyến đi làm người xem nhớ đến người anh hùng trong trận hải chiến Gạc Ma. Tổng thể khu mặt bằng với nhiều khu có thể phát triển, ứng dụng tốt. Khả năng tạo cảnh quan là một ưu điểm lớn, đáp ứng yêu cầu đặt ra của phương án “Hành trình khát vọng”

Nhược điểm của phương án “Hành trình khát vọng” là phần tượng đài với khung tượng bằng bê-tông, bên trong là kính, trên đó là hình ảnh của 3 đảo Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao… Khả năng tồn tại trươc điều kiện khí hậu của vùng biển là khó khả thi, hình ảnh 3 hòn đảo chìm không ấn tượng hơn hình ảnh “Những người nằm lại phía chân trời”.

“Trong cuộc thi không có giải thưởng này, mục đích cuối cùng của chúng ta là tìm ra phương án thiết kế khu tưởng niệm để lại cho người dân những tình cảm đối với các chiến sĩ Gạc Ma. Ở đây, có hai phương án mà mỗi phương án đều có những ưu điểm và khuyết điểm, cả hai phương án khi kết hợp lại thì bổ sung cho nhau tạo thành một phương án tối ưu nhất. Dùng tổng mặt bằng, toàn bộ cảnh quan của phương án “Hành trình khát vọng” cùng với lấy hình ảnh tượng đài của “Những người nằm lại phía chân trời” để cùng nhau làm, hoàn thành phương án cuối cùng đáp ứng được yêu cầu của cuộc thi” – Ông Nguyễn Tấn Vạn phát biểu.

Chia sẻ về kết quả của cuộc tuyển chọn Phương án Thiết kế Khu tưởng niệm các chiến sĩ Gạc Ma, ông Trần Thanh Hải, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam – Trưởng ban giám khảo cuộc tuyển chọn cho biết, Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam và Ban tổ chức khá hài lòng với phương án được chọn. Tuy nhiên, để có phương án tốt nhất và tối ưu nhất, Ban tổ chức sẽ có các chuyên gia cùng bàn bạc, làm việc với cả hai nhóm để khắc phục những khuyết điểm để có phương án Thiết kế tốt nhất, để khi triển khai xây dựng, Khu tưởng niệm các chiến sĩ Gạc Ma sẽ trở thành một không gian thiêng liêng, để gia đình, thân nhân, đồng bào cả nước thăm viếng, tưởng niệm những chiến sĩ hy sinh vì sự nghiệp bảo vệ biển, đảo, thềm lục địa của tổ quốc.

Clip: Lễ công bố phương án thiết kế Khu tưởng niệm các chiến sĩ Gạc Ma - Thực hiện: Nam Dương