Ra đời sau một đêm say
Vụ phá hoại Nord Stream rất phức tạp nhưng nguồn gốc của âm mưu bắt đầu từ một đêm say của nhóm sĩ quan quân đội và doanh nhân Ukraina tháng 5.2022.
"Tôi luôn bật cười khi đọc những đồn đoán của giới truyền thông về một hoạt động lớn liên quan đến các cơ quan mật vụ, tàu ngầm, máy bay không người lái và vệ tinh. Toàn bộ sự việc bắt nguồn từ một đêm say và quyết tâm sắt đá của một số ít người có đủ can đảm để mạo hiểm mạng sống vì đất nước" - một sĩ quan tham gia âm mưu cho biết.
Tiêu tốn 300.000 USD
Mặc dù quy mô của chiến dịch phá hoại Nord Stream rất lớn, nhưng chi phí chỉ bằng 1/3 so với xe tăng phổ biến nhất của Ukraina - xe tăng T-64 có giá khoảng 1,1 triệu USD.
Chi phí cho thủy thủ đoàn, thuốc nổ và du thuyền thuê chỉ là 300.000 USD để phá hoại đường ống dẫn khí có giá trị khoảng 17 tỉ USD.
Tại cuộc họp vào tháng 5.2022, các bên đã nhất trí rằng, các doanh nhân sẽ tự tài trợ cho chiến dịch phá hủy Nord Stream và Nord Stream 2.
Du thuyền 15m
Để ngụy trang phù hợp, vụ phá hoại Nord Stream không được thực hiện bằng một con tàu phù hợp cho các hoạt động quân sự. Những kẻ phá hoại đường ống đã thuê một du thuyền giải trí dài 15m - du thuyền Andromeda - từ cảng Rostok của Đức.
Du thuyền được một công ty lữ hành Ba Lan thuê. Công ty này là vỏ bọc cho các giao dịch tài chính do tình báo Ukraina lập ra cách đây hơn một thập kỷ.
Tổng thống Ukraina phê chuẩn và hủy bỏ chiến dịch
Theo một sĩ quan tham gia vụ Nord Stream và 3 nguồn thạo tin, Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky ban đầu đã chấp thuận hoạt động này. Trong khi đó, ông Valery Zaluzhny - tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang - là người phụ trách hoạt động này.
Tháng 6.2022, cơ quan tình báo Hà Lan MIVD đã biết về âm mưu và báo cho CIA. Sau khi CIA tiếp cận, Tổng thống Zelensky quyết định hủy bỏ hoạt động này. Tuy nhiên, ông Zaluzhny đã phớt lờ lệnh và tiếp tục triển khai.
Một số trở ngại
Thủy thủ đoàn lên du thuyền Andromeda, treo cờ Ukraina và khởi hành vào tháng 9.2022. Nhóm mang theo thiết bị lặn, định vị vệ tinh, sonar di động, bản đồ nguồn mở và thuốc nổ HMX. Nhiệm vụ nhanh chóng gặp phải một số vấn đề, chủ yếu là thời tiết xấu.
Thời tiết buộc du thuyền phải đi vòng qua cảng Sandhamn của Thụy Điển và đã có một cuộc thảo luận ngắn về việc có nên hủy bỏ hoạt động phá hoại Nord Stream hay không. Trong quá trình này, một thợ lặn cũng đã vô tình thả một quả thuốc nổ xuống biển.
Vai trò của tình báo Hà Lan
Vài ngày sau vụ tấn công Nord Stream, một nhóm không ai ngờ đến đã nổi lên trở thành một trong những điều tra viên chính của âm mưu này: Tình báo Hà Lan MIVD. Hà Lan phát triển một mạng lưới tình báo tiên tiến ở Ukraina và Nga từ sau vụ MH17 năm 2014.
Một báo cáo của MIVD, được chuyển cho CIA, sau đó được chuyển cho tình báo Đức, đã báo cáo chi tiết về vụ Nord Stream, bao gồm loại tàu được sử dụng và lộ trình tới các điểm tấn công. Một báo cáo khác của Hà Lan cũng xác định ông Zaluzhny và quân đội Ukraina có liên quan tới vụ tấn công.