Quân đội Ukraina đã bắn nhiều tên lửa trực tiếp vào các hệ thống làm mát và bãi chứa chất thải hạt nhân bên trong nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Energodar - RT dẫn lời quan chức chính quyền địa phương Vladimir Rogov cho biết hôm 16.8. Ông cảnh báo rằng một cuộc tấn công thành công có thể dẫn đến một lượng phóng xạ tương đương với một “quả bom bẩn”.
Ông Rogov nói với Soloviev Live: “Một trong những tên lửa dẫn đường đã rơi xuống cách các thùng chứa nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng 10m. Số tên lửa khác rơi xa hơn, từ 50-200m”.
Vị quan chức này giải thích, vì khu vực lưu trữ ở ngoài trời, nên bất kỳ vụ va chạm nào cũng sẽ dẫn đến rò rỉ chất thải hạt nhân có khối lượng từ hàng chục đến hàng trăm kg và gây ô nhiễm khu vực. “Nói một cách dễ hiểu, đó sẽ giống như một quả bom bẩn” - ông Rogov cho hay.
Trong khi bản thân lò phản ứng chỉ có thể bị phá hủy bằng vũ khí hạt nhân chiến thuật, thì các hệ thống làm mát và lưu trữ chất thải dễ bị tổn thương hơn nhiều và việc hư hỏng chúng có thể dễ dàng gây ra thảm họa. Ông Rogov nói thêm, quân đội Ukraina đã bắn "vài chục" quả đạn hạng nặng vào các hệ thống làm mát. Nếu họ thành công trong việc vô hiệu hóa một hệ thống như vậy, có thể gây ra một cuộc khủng hoảng hạt nhân lớn hơn thảm họa năm 1986 tại Chernobyl.
Quân đội Nga đã thiết lập quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia lớn nhất Châu Âu ngay từ đầu chiến dịch quân sự ở Ukraina. Nga và Ukraina cáo buộc nhau pháo kích vào nhà máy này, đồng thời cảnh báo rằng chiến sự trong khu vực có thể gây ra thảm họa hạt nhân.
Nga cáo buộc Ukraina tiến hành các cuộc tấn công bằng pháo và máy bay không người lái vào Zaporizhzhia, đồng thời tố cáo các hành vi này là "khủng bố hạt nhân". Trong khi đó, quân đội Ukraina tuyên bố, Mátxcơva đang tự pháo kích để làm mất uy tín của Kiev.
Nga yêu cầu Liên Hợp Quốc và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) thanh sát nhà máy, nhưng chưa được đáp ứng với lý do các thanh sát viên chỉ có thể tiếp cận nhà máy qua Ukraina nhưng nước này không thể đảm bảo an toàn cho phái đoàn.
Hôm 15.8, ông Rogov cáo buộc Liên Hợp Quốc ngăn chặn chuyến thăm của IAEA vì tổ chức này bao che cho Kiev. Ông nói, nếu các thanh sát viên thực sự xuất hiện, họ sẽ buộc phải kết luận rằng Ukraina chứ không phải Nga pháo kích nhà máy điện.
“Rõ ràng là tất cả đều đã được ghi chép lại, và không chỉ vậy, người ta còn biết rõ ai đang được cung cấp tên lửa dẫn đường của Mỹ. Rõ ràng, không phải Nga, mà là chính quyền Kiev” - ông Rogov nói.
Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết ông ủng hộ các chuyên gia IAEA đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraina.
Tổng thống Macron ủng hộ đề xuất của Tổng giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi cử các chuyên gia của cơ quan giám sát đến nhà máy càng sớm càng tốt.
Theo biên bản do Văn phòng Tổng thống Pháp công bố sau cuộc điện đàm với Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 16.8, ông Macron đã thảo luận về các điều khoản của một sứ mệnh như vậy với người đồng cấp Ukraina.
Trong cuộc điện đàm, ông Macron cũng bày tỏ lo ngại về sự hiện diện của quân đội Nga tại nhà máy hạt nhân, với lý do “sự hiện diện và hành động của Nga ở đó gây ra mối đe dọa". Nhà lãnh đạo Pháp kêu gọi rút các nhân viên quân sự của Nga khỏi nhà máy.
Trước đó, hôm 15.8, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã điện đàm với Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres. Ông Shoigu chuyển tải mối quan ngại của Nga về việc nhà máy bị Ukraina pháo kích. Hai người đã thảo luận về “các điều kiện để nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hoạt động an toàn”, theo một tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga.
Ông Guterres trước đó đã kêu gọi thành lập một khu phi quân sự xung quanh nhà máy.