Không trả tiền, không có khí đốt

Việc Nga tuyên bố sẽ chỉ nhận thanh toán tiền khí đốt bằng đồng rúp từ ngày 31.3 làm tăng khả năng gián đoạn nguồn cung vì các quốc gia phương Tây cho đến nay vẫn từ chối yêu cầu chuyển đổi tiền tệ của Mátxcơva, theo Reuters.

Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố hôm 23.3 rằng các quốc gia mà Nga coi là "không thân thiện" sẽ phải trả tiền mua khí đốt bằng đồng rúp. Kể từ đó, đồng rúp Nga đã tăng giá nhanh chóng sau khi đồng tiền này giảm xuống mức thấp nhất mọi thời đại khi phương Tây áp đặt các biện pháp trừng phạt Nga sâu rộng vì tấn công Ukraina.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với các phóng viên hôm 30.3: “Không ai cung cấp khí đốt miễn phí, điều đó đơn giản là không thể, và các bạn chỉ có thể thanh toán bằng đồng rúp. Không trả tiền thì không có khí đốt".

Hãng TASS dẫn lời Chủ tịch Thượng viện Nga Valentina Matviyenko cho biết Mátxcơva sẵn sàng chuẩn bị cho kịch bản Châu Âu từ chối mua năng lượng của Nga và có thể chuyển hướng cung cấp sang các thị trường Châu Á và các thị trường khác.

Trong khi đó, giá khí đốt bán buôn của Châu Âu tiếp tục tăng trong tuần này do lo ngại nguồn cung có thể gián đoạn, mặc dù Nga cho đến nay đã đáp ứng các nghĩa vụ theo hợp đồng đối với việc bán khí đốt cho Châu Âu.

Người phát ngôn Peskov nói rằng, để đáp ứng thời hạn ngày 31.3 do Tổng thống Putin đặt ra cho các khoản thanh toán bằng đồng rúp, "tất cả các phương thức đang được phát triển để hệ thống này đơn giản, dễ hiểu và khả thi đối với những người mua được tôn trọng ở Châu Âu và quốc tế".

Các nước G7 kêu gọi các công ty không đồng ý thanh toán bằng đồng rúp, cho biết hầu hết các hợp đồng cung ứng đều quy định đồng euro hoặc USD. "Đó là quan điểm chung của chúng tôi" - một phát ngôn viên của Ủy ban Châu Âu nói trong cuộc họp báo tại Brussels hôm 29.3.

Tuần trước, Ủy ban Châu Âu cho biết đang đánh giá các kịch bản bao gồm việc ngừng cung cấp hoàn toàn khí đốt của Nga vào mùa đông tới, như một phần trong kế hoạch dự phòng cho các cú sốc nguồn cung.

Thiệt hại lớn

Châu Âu nhập khẩu khoảng 40% lượng khí đốt từ Nga, tương đương 155 tỉ mét khối vào năm ngoái. Yêu cầu của ông Putin đã làm dấy lên lo ngại ở Đức - nền kinh tế hàng đầu của Châu Âu phụ thuộc nhiều vào khí đốt của Nga - về khả năng gián đoạn và ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp và hộ gia đình nếu không thanh toán bằng đồng rúp.

Nếu không có nguồn cung cấp từ Nga, nền kinh tế Đức phải đối mặt với "những thiệt hại lớn cần phải tránh bằng bất kỳ cách nào có thể" - giám đốc điều hành công ty năng lượng E.ON Leonhard Birnbaum nói với truyền hình Đức, cho biết Berlin cần 3 năm để độc lập với khí đốt của Nga.

Trong trường hợp bị gián đoạn, ông Birnbaum nói rằng  cơ quan quản lý mạng lưới khí đốt của Đức sẽ ưu tiên sưởi ấm thay vì ưu tiên các ngành công nghiệp, vì vậy các nhà sản xuất tiêu thụ nhiều năng lượng như nhà sản xuất thép sẽ là đối tượng chịu thiệt hại đầu tiên của bất kỳ việc cắt giảm nguồn cung nào.

Theo dữ liệu từ Cơ sở hạ tầng khí đốt Châu Âu, các kho dự trữ khí đốt của Liên minh Châu Âu mới đạt 26%, cho thấy thách thức trong việc thay thế nguồn cung cấp năng lượng của Nga. Ủy ban Châu Âu đã đề xuất dự luật yêu cầu các nước EU lấp đầy kho dự trữ ít nhất 80% trong năm nay.

Markus Krebber - giám đốc điều hành tập đoàn năng lượng RWE lớn nhất Đức và là khách hàng của tập đoàn năng lượng Nga Gazprom - cho biết Đức chỉ có thể đối phó với việc ngừng nhập khẩu khí đốt của Nga trong một thời gian rất ngắn.

Người đứng đầu mạng lưới vận chuyển khí đốt của Ukraina cũng nói rằng Ukraina - nước có một số đường ống cung cấp khí đốt của Nga cho Châu Âu đi qua - cần tích trữ 17 tỉ mét khối khí đốt cho mùa đông tới vào cuối tháng 10, nhưng điều này sẽ rất khó khăn.

Theo một báo cáo của công ty phân tích dữ liệu thị trường tài chính Refinitiv, lượng dự trữ khí đốt ở EU sẽ ở mức 23% vào đầu tháng 10 nếu nguồn cung của Nga bị ngừng hoàn toàn trong suốt mùa hè và không có thêm nguồn cung.

"Mức này là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh cung cấp năng lượng ở Châu Âu" - các nhà phân tích cho biết, nói thêm rằng lượng dự trữ có thể đạt 58% - mức vẫn rất thấp - nếu việc vận chuyển khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Tây Bắc Châu Âu được tối đa hóa và nhập khẩu qua đường ống tăng lên từ các nhà cung cấp thay thế.

Tuần trước, Mỹ đã ký thỏa thuận cung cấp 15 tỉ mét khối LNG cho EU trong năm nay, mặc dù số lượng này không thể thay thế hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt của Nga.