Thời khắc của xe chạy bằng xăng và dầu diesel đang được đếm ngược. Tại EU, việc bán phương tiện chạy bằng xăng và dầu diesel sẽ bị cấm từ năm 2035. Điều đó có nghĩa là ôtô điện sẽ trở thành tiêu chuẩn. Những phương tiện này chạy bằng pin lithium, mỗi pin chứa khoảng 10kg kim loại.
Để đáp ứng kịp nhu cầu ngày càng tăng, sản xuất lithium toàn cầu sẽ cần tăng gấp 40 lần trong 20 năm. Hiện tại, 4 quốc gia gần như độc quyền về khai thác lithium: Australia, Chile, Trung Quốc và Argentina. Nhưng Châu Âu muốn chia sẻ thị trường đang bùng nổ. Châu lục này có các mỏ lithium nhưng tới thời điểm hiện tại, chúng chưa bao giờ được khai thác đúng cách.
Pháp đã tham gia cơn sốt vàng trắng. Mỏ lithium đầu tiên của đất nước sẽ được mở tại Allier năm 2028. Các mỏ lớn khoáng sản quý này đã được nhà khai thác khổng lồ của Pháp Imerys phát hiện trong mỏ đất sét hiện có của công ty. Imerys hiện trông đợi sản xuất được 34.000 tấn lithium, đủ cung cấp năng lượng cho 700.000 xe điện.
“Chúng tôi đã thiết kế một mỏ khai thác hoàn toàn dưới lòng đất. Tại sao chúng tôi phải làm như vậy? Để hạn chế tác động của mỏ đến môi trường tự nhiên bên trên, để hạn chế tiếng ồn, những đám mây bụi và bất kỳ hậu quả nào đối với đa dạng sinh học" - Alan Parte, Phó Chủ tịch dự án lithium tại Imerys, cho biết.
Ở Serbia, dự án lithium tương tự đã thất bại vì người dân địa phương phản đối. France24 nhận định, khả năng được chấp nhận hay không có thể trở thành một thách thức lớn với ngành này. Nhiều người coi các mỏ khai thác là tàn tích của quá khứ công nghiệp và là vết sẹo đối với cảnh quan.
Trong nỗ lực đạt được quyền tự chủ lớn hơn, Châu Âu sẽ không chỉ khai thác lithium. Sản xuất pin cũng là việc tối quan trọng. Tuy nhiên, hiện tại, lục địa này chưa có đủ bí quyết để cạnh tranh với những nhà sản xuất hàng đầu thế giới. Công ty Automotive Cells Company (ACC) là câu trả lời của Châu Âu cho câu hỏi hóc búa chiến lược này: Một liên minh giữa những gã khổng lồ TotalEnergies, Stellantis và Mercedes.
ACC có kế hoạch mở 3 siêu nhà máy ở Pháp vào cuối năm 2023 và đang thử nghiệm công nghệ trong một nhà máy thí điểm. Matthieu Hubert - Giám đốc quan hệ công chúng của ACC - cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi là trở thành nhà sản xuất pin ôtô điện hàng đầu ở Châu Âu. Bây giờ, chúng tôi cần bắt kịp quãng thời gian đã mất, nhưng chúng tôi có những gì cần thiết để thực hiện".
Lithium không thực sự thuộc nhóm kim loại hiếm, nhưng điều đó không có nghĩa là nguồn cung vô tận. Theo một số ước tính, thế giới có thể cạn kiệt lithium vào cuối thế kỷ này. Các nhà nghiên cứu đã bắt đầu hình dung về một thế giới hậu lithium.
Ở Amiens, miền bắc nước Pháp, Mathieu Morcrette và nhóm kỹ sư tại phòng thí nghiệm Energy Hub đã tạo ra một loại pin không có lithium mà dùng công nghệ natri-ion. Trên thực tế, natri-ion có thể là chất thay thế hoàn hảo cho lithium, chủ yếu là do có rất nhiều trên Trái đất. Tuy nhiên, tiềm năng tạo ra năng lượng của natri-ion hạn chế và pin natri không thể cạnh tranh với pin lithium.
"Bạn có thể so sánh với môn điền kinh. Lithium-ion là vận động viên marathon đi được quãng đường dài trong khi pin natri-ion giống như vận động viên chạy nước rút có thể đi được quãng đường ngắn với tốc độ rất cao" - Morcrette giải thích.