Áp lực từ Châu Âu

Đài truyền hình trung ương Nga dẫn lời Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak cho biết hôm 15.1: “Cả Nga và nhà xuất khẩu chính của chúng tôi là Gazprom đều không liên quan gì đến việc này. Nga đã giao khí đốt nhiều hơn đáng kể cho các khách hàng như Đức và Thổ Nhĩ Kỳ vốn đã hết giới hạn trong hợp đồng".

Phó Thủ tướng Novak đổ lỗi cho “chính sách thiển cận của Liên minh Châu Âu và Ủy ban Châu Âu, trong nhiều năm đã cố tình không ký các hợp đồng dài hạn và chuyển ngành năng lượng của mình theo hướng giảm sự phụ thuộc vào Nga”.

Châu Âu đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng năng lượng khiến giá khí đốt và điện phá vỡ nhiều kỷ lục trong vài tháng qua. Dự trữ khí đốt của lục địa này đã ở mức thấp nhất trong hơn một thập kỷ, và hai tháng lạnh nhất trong năm chỉ mới bắt đầu.

Ông Novak cho biết, Nga sẵn sàng tăng giao hàng và có thể tăng lên ít nhất 33%, nhưng cần các hợp đồng dài hạn để đầu tư vào sản xuất.

Bình luận của Phó Thủ tướng Nga được đưa ra sau khi Giám đốc Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) Fatih Birol cáo buộc Gazprom kìm hãm nguồn cung. "Chúng tôi nhận thấy các yếu tố 'kìm hãm nhân tạo' mạnh mẽ trên thị trường khí đốt Châu Âu, điều này dường như là do hành vi của nhà cung cấp khí đốt của Nga" - ông Birol nói.

Theo tờ Politico, trong khi Nga luôn khẳng định khí đốt và chính trị là hai vấn đề tách rời nhau, nhưng Châu Âu không còn ủng hộ điều đó nữa.

Cao ủy EU về chính sách cạnh tranh, bà Margrethe Vestager tuần trước đã đưa ra dấu hiệu mạnh mẽ nhất cho đến nay rằng công ty độc quyền xuất khẩu khí đốt của Nga là Gazprom có ​​nguy cơ đối mặt một vụ chống độc quyền khác từ EU. Bà Vestager ám chỉ rằng Mátxcơva dường như đang thao túng thị trường khi giá năng lượng tăng cao.

“Quả thực là điều đáng suy nghĩ khi một công ty lại hạn chế nguồn cung trong khi nhu cầu tăng cao. Đây là hành vi khá hiếm trên thị trường” - bà Dane nói, giải thích rằng bà đã nhận được “rất nhiều phản hồi” trong cuộc thăm dò về các hoạt động của Gazprom.

Tập đoàn năng lượng Nga cho biết đang liên hệ với Ủy ban Châu Âu.

Một vụ chống độc quyền lớn khác từ EU sẽ là vấn đề đau đầu đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Mặc dù Gazprom đã thoát án phạt từ Ủy ban Châu Âu trong một cuộc đấu tranh pháp lý vào năm 2018, nhưng công ty đã buộc phải thực hiện những thay đổi sâu rộng đối với mô hình kinh doanh và bị cấm xâm nhập thị trường theo cách tính phí khác nhau cho người mua Châu Âu.

Đường ống dẫn khí Nord Stream 2

Ngoài áp lực gia tăng từ các cơ quan thực thi cạnh tranh của Châu Âu, nhà ngoại giao hàng đầu của EU Josep Borrell cũng nhấn mạnh rằng, hy vọng của Nga về việc dẫn khí đốt trực tiếp vào Đức thông qua đường ống Nord Stream 2 cũng phụ thuộc vào động thái của nước này ở Ukraina.

"Chắc chắn hoạt động đường ống dẫn khí Nord Stream 2 cũng sẽ phụ thuộc vào tình hình ở Ukraina và thái độ của Nga" - ông Borrell nói.

Trong khi đó, Đức đang cố gắng tìm cách để Nord Stream 2 không bị đưa ra thảo luận để trừng phạt. Berlin từ lâu đã lập luận rằng đường ống là một dự án thương mại và không nên liên quan đến chính trị.

"Chúng ta không nên kéo Nord Stream 2 vào cuộc xung đột này" - Bộ trưởng Quốc phòng Đức Christine Lambrecht nói trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình RBB trước cuộc họp tuần trước giữa các Bộ trưởng Quốc phòng và Ngoại giao EU tại Brittany, Pháp.

Ở bên kia bờ Đại Tây Dương, Thượng viện Mỹ hôm 13.1 đã không thể thông qua dự luật trừng phạt Nga vì đường ống dẫn khí chạy từ Nga sang Đức do không đủ 60 phiếu cần thiết. 

Các đồng minh của Mỹ, đặc biệt là các nước ở Trung Âu như Ba Lan, coi Nord Stream 2 là vũ khí địa chính trị của Nga. Việc chấm dứt xuất khẩu khí đốt bằng các đường ống chạy qua Ukraina sẽ tước đi hàng tỉ USD doanh thu rất cần thiết của Kiev và cho phép Nga cắt khí đốt cho các quốc gia mà nước này coi là có vấn đề trong khi vẫn tiếp tục cung cấp cho Đức.

“Nord Stream 2 là một công cụ thể hiện ảnh hưởng của Nga đối với an ninh Châu Âu, vì vậy chúng ta không thể bỏ qua chủ đề này trong cuộc thảo luận về an ninh" - Thứ trưởng Ngoại giao Ba Lan Marcin Przydacz cho biết, đồng thời bổ sung rằng giá năng lượng cao "chủ yếu là do chính sách của Nga".

Dự án Nord Stream 2 đã hoàn thành toàn bộ vào ngày 10.9.2021, tuy nhiên cơ quan quản lý Đức chưa phê duyệt. Chứng nhận hiện đã bị đình chỉ, nhà điều hành Nord Stream 2 AG, có trụ sở chính tại Thụy Sĩ, cần đăng ký một công ty con tại Đức.

Đại diện thường trực của Nga tại EU Vladimir Chizhov nói rằng việc trì hoãn chứng nhận Nord Stream 2 không phải là vấn đề đối với Nga mà đối với người tiêu dùng Châu Âu, và chính người tiêu dùng Châu Âu mới phải chịu hậu quả.