Loại bỏ mọi yếu tố gây bất ngờ
New York Times nhận định, việc tình báo Mỹ thành công trong việc đánh giá chính xác ý định của Tổng thống Nga Vladimir Putin với Ukraina và loại bỏ mọi yếu tố gây bất ngờ là một trong những diễn biến nổi bật nhất của cuộc khủng hoảng Nga-Ukraina và có những tác động đáng kể khi xung đột leo thang.
Thông tin tình báo của Mỹ không thể ngăn chặn ông Putin phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraina đầu ngày 24.2 nhưng chiều sâu và chất lượng của tình báo Mỹ đã tiếp sức cho Tổng thống Biden trong củng cố sự thống nhất liên minh xuyên Đại Tây Dương.
Thông tin tình báo của Mỹ cũng cung cấp thời gian để cho phương Tây chuẩn bị các đợt trừng phạt cũng như những động thái khác nhằm vào Nga, điều động quân đội hỗ trợ các đồng minh NATO và đưa người Mỹ rút khỏi những nơi nguy hiểm.
Tờ báo Mỹ chỉ ra, sau những thất bại tình báo cấp cao ở Afghanistan, Iraq và các cuộc khủng hoảng toàn cầu khác trong nhiều thập kỷ qua, tính chính xác của thông tin tình báo đã mang lại cho CIA và một loạt các cơ quan tình báo Mỹ sự tín nhiệm mới trong và ngoài nước.
Theo New York Times, khi chính quyền Tổng thống Joe Biden thông tin về các kế hoạch củaNga trong vài tháng qua, các quan chức tình báo đã nỗ lực để không lộ cách thu thập tài liệu. Tuy nhiên, rõ ràng là các cơ quan tình báo đã dựa trên tất cả lực lượng mà họ có, trong đó có mạng lưới nguồn được xây dựng lại ở Nga, các vệ tinh thương mại và chính phủ theo dõi sự di chuyển của quân đội Nga, khả năng chặn thông tin liên lạc được cải thiện và thậm chí cả tài liệu nguồn mở được chọn lọc từ mạng xã hội tiếng Nga.
Những tiến bộ trong công nghệ mã hóa và đánh chặn điện tử trong thập kỷ qua, nhờ sự phụ thuộc ngày càng nhiều vào mạng máy tính và liên lạc di động khắp thế giới, làm tăng đáng kể thông tin tình báo mà Mỹ và các đồng minh tìm kiếm. Dù cá nhân ông Putin tránh sử dụng các thiết bị điện tử, nhưng quân đội hiện đại phải liên lạc và các binh sĩ mang theo những chiếc điện thoại không an toàn trong túi của họ, tạo ra nhiều mục tiêu để thu thập.
Các quan chức Mỹ rò rỉ những tài liệu cho thấy những nghi ngờ rằng các chỉ huy của Nga ở tiền tuyến có kế hoạch hành động quân sự của Mátxcơva, minh chứng cho thấy quân đội của Nga bị theo dõi chặt như thế nào. Những đánh giá của tình báo Mỹ về những gì ông Vladimir Putin sẽ làm đã được chứng minh là đúng, ngay cả khi nhiều chuyên gia khác dự đoán sai.
“Ra khỏi vùng an toàn", củng cố đoàn kết liên minh
Mỹ đã tìm ra nhiều cách sáng tạo hơn để sử dụng thông tin tình báo chọ có khi cuộc khủng hoảng xảy ra. Bà Avril D. Haines, giám đốc tình báo quốc gia Mỹ, đã chia sẻ thông tin tình báo bí mật với các chính phủ đồng minh để xây dựng sự hỗ trợ cho đánh giá của Mỹ. Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã chia sẻ công khai một số thông tin tình báo được giải mật.
Thượng nghị sĩ Mark Warner, đảng viên Đảng Dân chủ Virginia, chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ cho biết: “Thông tin tình báo, không chỉ từ Mỹ mà từ Anh và các nguồn khác, đã chính xác". Trong khi các cơ quan tình báo đã “ra khỏi vùng an toàn của họ” trong việc công bố thông tin, thì việc tiết lộ đã có tác dụng. Những gì tintình báo Mỹ đã làm không chỉ là sai lệch kế hoạch của Nga mà còn thực sự giúp củng cố liên minh NATO, ông Warner nhận định.
Theo các quan chức phương Tây, một số thông tin mà Mỹ chia sẻ với các đồng minh, bắt đầu từ chuyến đi tới NATO vào tháng 11 của bà Haines, ban đầu được đón nhận đầy hoài nghi. Nhiều người Châu Âu vẫn còn nhớ về những thông tin tình báo liên quan tới cuộc chiến Iraq.
Nhưng khi thông tin tình báo Mỹ được cung cấp ngày càng nhiều và kế hoạch hành động của Nga diễn ra như bà Haines đã thông tin, các quan chức Châu Âu đã thay đổi quan điểm. Đến cuối cùng, chiến dịch chia sẻ thông tin tình báo đã thành công trong việc thống nhất Châu Âu và Mỹ trên cơ sở một loạt biện pháp trừng phạt cứng rắn với Nga.
Các cơ quan tình báo Mỹ trên thực tế đã có nhiều thành công trong những năm qua nhưng cựu sử gia CIA Nicholas Dujmovic hiện giảng dạy tại Đại học Công giáo Mỹ chỉ ra. “Đây là một trường hợp hiếm hoi mà những thành công trong lĩnh vực tình báo được công khai... Công chúng đang có cái nhìn thoáng qua về quá trình và cách thông thường để tạo ra thông tin tình báo mà công chúng vốn không nhìn thấy" - ông Dujmovic nói.