Mặc dù các cơn bão mùa đông không phải là bất thường, nhưng mức độ dữ dội và lượng tuyết khổng lồ mà những cơn bão mới nhất gây ra đã khiến các nhà khí tượng học và quan chức địa phương cảnh báo, đặc biệt là ở Mỹ. 

1. Chuyện gì đang xảy ra ở Mỹ và Canada?

Khối không khí lạnh cực mạnh từ Bắc Cực di chuyển về phía nam đã gây ra bão tuyết cực đoan, ảnh hưởng đến hầu hết nước Mỹ đến tận biên giới với Mexico, theo tờ The Straits Times.

Do sự vận động của các luồng không khí tại tầng bình lưu và cao hơn khiến không khí lạnh từ Bắc Cực bị đẩy xuống phía nam.

Thông thường, thời tiết đóng băng ở Bắc Cực bị "nhốt" trong xoáy cực - vòng gió ba chiều khổng lồ bao quanh Bắc Cực trong suốt mùa đông - hơi giống một con quay quay ngược chiều kim đồng hồ. Nó tạo thành ranh giới giữa không khí lạnh hơn ở Bắc Cực và không khí ấm hơn ở phía nam.

Nhưng đôi khi, xoáy cực có thể bị gián đoạn. Sức mạnh của xoáy cực có thể thay đổi nhiều trong mùa đông, và những biến thể này có thể dẫn đến sự thay đổi về sức mạnh và vị trí của dòng không khí chảy xiết trong tầng đối lưu bên dưới xoáy cực.

Khi dòng không khí này thay đổi, nó ảnh hưởng đến chuyển động của các hệ thống thời tiết, khiến các khu vực khác nhau trên thế giới trở nên ấm hơn hoặc lạnh hơn, ẩm ướt hơn hoặc khô hơn nhiều.

Đôi khi, xoáy cực tách thành nhiều mảnh di chuyển về phía nam và nó có thể bị kéo căng ra giống như một sợi dây cao su.

Đây là những gì dường như đã xảy ra trong tuần qua, khiến không khí đóng băng di chuyển ra khỏi Bắc Cực qua Canada và vào Mỹ.

Nhưng điều này cũng có thể xảy ra ở một số vùng của Châu Á và Châu Âu.

Khối không khí lạnh khổng lồ kết hợp với một hệ thống áp suất thấp tăng cường nhanh chóng được gọi là “bom lốc xoáy” đã kích hoạt những cơn gió hú và bão tuyết dữ dội trên Ngũ Đại Hồ và vào phía đông nam Canada.

2. Có mối liên hệ nào với biến đổi khí hậu không?

Các nhà khoa học vẫn đang tranh luận về các giả thuyết khác nhau. Nhưng có một giả thuyết đang nhận được sự ủng hộ là việc Bắc Cực nóng lên nhanh chóng đang phá vỡ các kiểu thời tiết. 

Bắc Cực đang nóng lên nhanh hơn khoảng bốn lần so với hầu hết các nơi khác trên thế giới, nghĩa là chênh lệch nhiệt độ giữa Bắc Cực và vùng nhiệt đới ít hơn trước.

Một số nhà khoa học cho biết, sự nóng lên nhanh chóng gây ra gián đoạn trong xoáy cực, thông qua những thay đổi trong dòng tia cực. 

Một số khác cho rằng các yếu tố biến đổi tự nhiên đang dẫn đến sự gián đoạn.

Tiến sĩ Judah Cohen - nhà khoa học khí hậu tại Công ty Nghiên cứu Môi trường và Khí quyển ở Lexington, Massachusetts (Mỹ), nói với tờ New York Times rằng điều kiện ấm hơn tạo ra các sóng khí quyển lớn hơn và nhiều năng lượng hơn, ảnh hưởng đến hoàn lưu xoáy cực.

Các nhà khoa học cho biết họ cần thêm dữ liệu và bằng chứng để chắc chắn.

Nhưng có nhiều điều chắc chắn hơn về mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu với cường độ mưa và tuyết rơi, đó là bởi vì bầu không khí ấm hơn giữ nhiều độ ẩm hơn.

Nhìn chung, biến đổi khí hậu đã làm cho các cực lạnh trở nên ấm hơn và ngắn hơn - Tiến sĩ Patrick Brown tại viện nghiên cứu chính sách Breakthrough ở California, nói với tạp chí New Scientist vào tháng 12.

3. Điều gì đằng sau thời tiết lạnh giá dữ dội ở Nhật Bản?

Các nhà chức trách cho biết kể từ ngày 17.12 đến ngày 26.12, đã có ít nhất 17 người thiệt mạng và 93 người bị thương nặng ở Nhật Bản sau khi tuyết rơi dày và lạnh, kèm theo gió mạnh và biển động.

Quốc gia này đã phải hứng chịu những đợt lạnh cực đoan riêng biệt, đợt đầu tiên vào khoảng ngày 17 đến 20.12 và đợt thứ hai vào khoảng ngày 22 đến 26.12.

Cả hai đợt lạnh đều dẫn đến cảnh báo nguy hiểm về “tuyết rơi dày đặc” ở các tỉnh như Niigata, Ishikawa và Fukushima.

Một số nơi phá kỷ lục về lượng tuyết rơi trong 24 giờ như thị trấn Oguni ở Yamagata - 97cm trong 24 giờ tính đến 5 giờ sáng ngày 24.12.

Tuyết rơi dày ở Nhật Bản gây ra hỗn loạn giao thông, nhiều chuyến bay và chuyến tàu bị hủy, chậm, hàng chục nghìn ngôi nhà mất điện.

Cơ quan Khí tượng Nhật Bản cho rằng thời tiết xấu là do "mô hình áp suất khí quyển mùa đông mạnh và di chuyển chậm", nhưng không đề cập đến việc liệu nó có bất thường hay không.