Dự báo bão mới nhất của công ty thời tiết The Weather Company và Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA) cho thấy mùa bão năm nay trên mức bình thường ở đông Thái Bình Dương và khó đoán hơn ở Đại Tây Dương.

Mùa bão "bận rộn" hơn bình thường được dự báo ở phía đông Thái Bình Dương, nghĩa là rủi ro cao hơn đối với Mexico và Hawaii.

Một lý do lớn là El Nino. Dưới đây là cái nhìn nhanh về cách El Nino ảnh hưởng đến các cơn bão và tại sao nó có xu hướng gây ra những tác động trái ngược nhau ở hai lưu vực chỉ cách nhau bởi một dải đất hẹp.

Câu chuyện về hai lưu vực

Ở Bắc Đại Tây Dương, các cơn bão thường hình thành trên vùng nước ấm phía tây châu Phi. Khi di chuyển về phía tây, chúng thường tấn công các đảo Caribe trước khi đổ bộ vào Vịnh Mexico và bờ biển phía đông của Mỹ.

Những cơn bão và siêu bão đó đã gây ra thiệt hại hơn 1 nghìn tỉ USD ở Mỹ kể từ năm 1981. Thiệt hại đó dự kiến sẽ tiếp tục gia tăng, cả do nhiệt độ toàn cầu ấm lên gây ra các cơn bão mạnh hơn.

Ở phía đông của Bắc Thái Bình Dương, các cơn bão có xu hướng hình thành gần đất liền hơn, giữa Mexico và đảo Clipperton ngoài khơi Trung Mỹ. Chúng thường di chuyển về phía tây bắc trước khi quay về phía tây ra biển.

Các cơn bão Thái Bình Dương di chuyển vào trung tâm Thái Bình Dương có thể ảnh hưởng đến hoạt động hàng hải và tấn công Hawaii, như cơn bão Lane đã gây ra vào năm 2018.

Trong khi Đại Tây Dương được chú ý nhiều nhất, phần lớn là do khu vực này chịu nhiều thiệt hại hơn về người và tài sản trên đường đi của bão, thì Thái Bình Dương có xu hướng hứng chịu nhiều bão hơn, đặc biệt là trong những năm El Nino. Nó thường là một mô hình bập bênh, với một năm bận rộn ở một lưu vực và một mùa yên tĩnh hơn ở lưu vực kia.

El Nino tạo ra mô hình bập bênh

Mô hình bập bênh đó phần lớn được thúc đẩy bởi Dao động El Nino-Nam, hay ENSO, bao gồm các cường độ khác nhau của El Nino và đối nghịch của nó, La Nina.

Ở Đại Tây Dương, El Nino gây ra một khu vực có áp suất thấp ở tầng trên của khí quyển dẫn đến độ đứt gió (hay gió đứt) theo hướng thẳng đứng tăng lên.

Độ đứt gió là sự thay đổi tốc độ hoặc hướng của gió trong một khoảng cách ngắn trong khí quyển. Đối với các cơn bão nhiệt đới, gió đứt quan trọng chủ yếu theo hướng thẳng đứng (chiều dọc).

Với độ đứt gió có giá trị nhỏ thì rất thuận lợi cho sự phát triển của bão nhiệt đới, trong khi giá trị lớn sẽ ngăn cản sự phát triển của bão hoặc làm cho cơn bão mạnh bị suy yếu.

Ngược lại, El Nino thường làm giảm độ đứt gió theo hướng thẳng đứng ở lưu vực phía đông của Bắc Thái Bình Dương và thường dẫn đến một mùa bão sôi động.

La Nina - đối lập với El Nino, với nước mát hơn ở vùng nhiệt đới Thái Bình Dương - đảo ngược mô hình này. Mùa bão kỷ lục năm 2020 và mùa bão Đại Tây Dương hủy diệt năm 2021 đều xảy ra trong những năm La Nina mạnh.

Nước nào phải đối mặt với rủi ro lớn nhất ở Thái Bình Dương?

El Nino cũng thay đổi những nước có nguy cơ ảnh hưởng bởi bão ở Thái Bình Dương.

Trong các sự kiện El Nino, các cơn bão ở phía đông của Bắc Thái Bình Dương có xu hướng hình thành xa hơn về phía tây. Với những sự kiện này, các điều kiện môi trường ở phần phía tây của lưu vực có xu hướng trở nên thuận lợi hơn bình thường đối với các xoáy thuận nhiệt đới, chẳng hạn như môi trường giảm cắt gió thẳng đứng và nhiệt độ đại dương ấm hơn. Điều đó khiến Hawaii và trung tâm Thái Bình Dương có nguy cơ bị các cơn bão gây thiệt hại nhiều hơn bình thường.

Các cơn bão có sức hủy diệt cao như Manuel năm 2013 và Willa năm 2018 cho thấy tác động to lớn mà các cơn bão Thái Bình Dương có thể gây ra trong khu vực. Cả hai đều gây ra lũ lụt và lở đất trên diện rộng ở Mexico, đồng thời khiến hơn 125 người chết.

Ở Hawaii, triều cường và gió mạnh do bão Iniki gây ra vào năm 1992 đã phá hủy hơn 1.400 ngôi nhà ở đảo Kauai và làm hư hại hàng nghìn ngôi nhà khác.

Những năm El Nino cũng làm tăng khả năng các cơn bão ảnh hưởng đến vùng tây nam Mỹ.

Tại sao dự báo bão năm 2023 rất không chắc chắn

Việc dự báo mùa bão năm 2023 đang tỏ ra khó khăn vì một lý do khác: Đại Tây Dương có nhiệt độ mặt nước biển ấm bất thường trong năm nay và điều đó có thể tạo ra các cơn bão - nếu bão có thể hình thành.

Mùa bão phía đông Thái Bình Dương bắt đầu từ ngày 15.5 và mùa bão Đại Tây Dương bắt đầu từ ngày 1.6, cả hai đều kéo dài đến ngày 30.11.

Trong triển vọng bão Đại Tây Dương năm 2023 được công bố vào cuối tháng 5, NOAA dự báo sẽ có 12 đến 17 cơn bão được đặt tên. Ở phía đông Thái Bình Dương, NOAA dự báo có 14 đến 20 cơn bão được đặt tên.

Đối với trung tâm Thái Bình Dương, bao gồm cả Hawaii, dự báo của NOAA bao gồm 4 đến 7 cơn bão, cũng cao hơn hoặc gần với mức trung bình.