Cần ít nhất 6 tháng sửa chữa

Đường ống dẫn khí đốt Nord Stream 1 và  2 là một phần quan trọng trong cơ sở hạ tầng năng lượng của Châu Âu. Sau sự cố rò rỉ đường ống ngầm dưới Biển Baltic hồi cuối tháng 9, cuộc đua hiện nay đang tập trung vào sửa chữa đường ống trước mùa đông, nếu có thể, theo MIT Technology Review. 

Liên doanh có trụ sở tại Thụy Sĩ đứng sau Nord Stream - do tập đoàn Gazprom của Nga sở hữu 51% cổ phần - không chắc vấn đề với các đường ống có được khắc phục hay không. Người đứng đầu ủy ban năng lượng của Quốc hội Nga Pavel Zavalny cho rằng, sự cố rò rỉ Nord Stream có thể khắc phục xong trong 6 tháng, tức không thể kịp xong trong mùa đông, thời điểm nguồn cung khí đốt là cần thiết nhất.

Cây viết Chris Stokel-Walker của MIT Technology Review chỉ ra, dù chưa biết chắc tình hình tồi tệ như thế nào nhưng những thiệt hại dự kiến rất đáng kể: Vụ nổ ngày 26.9 gây vỡ đường ống mạnh tới 2,2 độ richter, theo Mạng lưới Địa chấn Quốc gia Thụy Điển. Các nhà điều tra Thụy Điển và Đan Mạch nhận định, vụ nổ với các đường ống Nord Stream tương đương với “vài trăm kilogram thuốc nổ”.

“Đây là những vụ nổ lớn có thể đã làm hỏng đường ống này ở một khoảng cách xa hơn chúng ta biết. Có lẽ đường ống này không còn ở vị trí ban đầu của nó nữa" - Jilles van den Beukel, nhà phân tích năng lượng độc lập đã làm việc cho Shell trong 25 năm, nhận định. 

Ông cho rằng, bất kể ai gây ra vụ nổ Nord Stream, đây là vụ việc có chủ đích. “Những đường ống này thường không bị hỏng" - ông lưu ý. Các ống Nord Stream bằng thép dày 4cm, với 11cm bê tông được bao bọc xung quanh. Mỗi đoạn trong số khoảng 100.000 đoạn của đường ống nặng 24 tấn.

"Những loại rò rỉ này được mô tả là ở mức 100.000 năm có một. Cách duy nhất để việc này xảy ra là phá hoại" - chuyên gia Jilles van den Beukel lưu ý.

Trong cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ngày 30.9, người phát ngôn của Gazprom cho hay, tập đoàn tin rằng các đường ống chứa khoảng 800 triệu mét khối khí đốt tại thời điểm bị vỡ. Nếu điều tra và xác định các vị trí sửa chữa Nord Stream trong khi khí đốt vẫn bị rò rỉ là không an toàn. 

4 phương án sửa chữa

Khi các nhà điều tra có thể bắt tay điều tra một cách an toàn, có nhiều nhiệm vụ phức tạp trong phân tích vấn đề và tìm giải pháp. Theo chuyên gia Jean-François Ribet của công ty sửa chữa đường ống dẫn dầu và khí đốt 3X Engineering có trụ sở tại Monaco, công ty trước đây sửa chữa đường ống ở Yemen bị Al-Qaeda phá hoại, việc đánh giá đó có thể được thực hiện bằng cách dùng robot, sử dụng phương tiện vận hành từ xa hoặc thợ lặn chuyên nghiệp. 

Việc cử thợ lặn đến địa điểm vỡ đường ống Nord Stream là một thách thức: Những vết rò rỉ đã biết tập trung ở vùng nước tương đối nông - có độ sâu khoảng 50m - nhưng phần lớn đường ống ở độ sâu từ 80 đến 100m. Và toàn bộ đường ống phải được kiểm tra xem có thiệt hại gì không. 

"Chúng tôi đã sửa chữa ở độ sâu đó, nhưng bạn phải sử dụng phương pháp lặn bão hòa. Bạn có thể làm 10 giờ, nhưng sẽ phải ở lại một tháng trong một buồng cao áp (hyperbaric chamber)" - quản lý kỹ thuật Olivier Marin tại 3X Engineering lưu ý. 

Riêng việc sửa chữa Nord Stream cũng không dễ dàng. Theo chuyên gia Ribet, có một số phương án xử lý. Đầu tiên là thay toàn bộ các phần bị hư hỏng của đường ống - dù đây là phương án tốn kém nhất. “Bạn cần cùng một đường kính, cùng một loại thép..." - ông  nói. Chưa kể việc thay thế các phần bị hư hỏng của đường ống cũng cần các cần trục trên tàu đủ mạnh để nâng các đoạn đường ống khỏi mặt nước. 

Phương án sửa chữa thứ hai là lắp bộ kẹp che các phần đường ống bị hư hỏng. Cách này về cơ bản là vá những vết vỡ. Tuy nhiên, với đường kính bên trong lớn, đường ống Nord Stream sẽ cần những chiếc kẹp lớn cùng với đó là cần lắp đặt tạm thời các thùng lặn dưới nước -  khoang kín bao bọc phần đường ống để các kỹ sư có thể làm việc bên trong.

Chuyên gia Marin tin rằng, đây sẽ là “giải pháp dễ dàng nhất”. Tuy nhiên, sẽ mất nhiều tháng để có bộ kẹp đủ lớn để vá đường ống. Phương pháp này cũng sẽ không hiệu quả nếu có thiệt hại trên diện rộng bởi việc chế tạo các kẹp lớn đủ để che đáng kể các lỗ thủng cũng không khả thi.

Phương án thứ ba là sửa chữa tổng hợp kết hợp 2 phương pháp: Thay thế các đoạn bị hư hỏng nặng nhất của đường ống và kẹp với những đoạn bị hư hại nhẹ hơn. 

Ngoài ra, chuyên gia Ribet đề xuất phương án thứ tư ít có khả năng thực hiện hơn: Xây dựng và lắp đặt một đoạn đường ống mới bỏ qua các đoạn bị hư hỏng, tức để nguyên các đoạn hư hỏng. 

Trở ngại từ các biện pháp trừng phạt

Các nhà phân tích Nga cũng lưu ý, 1 trong 4 tuyến thuộc đường ống Nord Stream dường như không bị ảnh hưởng bởi sự cố gần đây. Điều này có nghĩa là đường ống có thể tiếp tục cung cấp khí đốt nhưng ở mức độ thấp hơn. 

Một vấn đề nữa làm phức tạp việc sửa chữa Nord Stream: Tính hợp pháp của việc này.

Liên doanh điều hành đường ống Nord Stream 1 - Nord Stream AG - là thực thể tách biệt với công ty vận hành đường ống Nord Stream 2 -  Nord Stream 2 AG.

Nord Stream 2 AG chịu các biện pháp trừng phạt của cộng đồng quốc tế sau chiến sự Ukraina. Các quan chức Nga tin rằng, các biện pháp trừng phạt có khả năng làm chậm lại quá trình sửa chữa đường ống.

Ngay cả khi việc sửa chữa có thể được thực hiện, không có khả năng Nord Stream sẽ sớm cung cấp khí đốt sớm. Ngoài ra, một yếu tố lớn khác cũng cần phải xem xét là khi khí đốt thoát ra, nước biển tràn vào trong đường ống và dẫn tới đường ống bị ăn mòn. 

Nhìn chung, dù giải pháp cuối cùng là gì, thì việc sửa chữa Nord Stream 1 và Nord Stream 2 sẽ rất khó khăn và tốn kém.

Khi được hỏi từng gặp vấn đề dưới đáy biển ở quy mô như Nord Stream chưa, ông van den Beukel đáp: "Chưa. Việc phá hoại thường xảy ra trên bờ và ở quy mô nhỏ hơn nhiều. Tôi không thể nghĩ ra bất cứ điều gì tương tự như thế này, chưa bao giờ".