Giá hành đã tăng vọt ở Philippines trong những tháng gần đây, lên tới mức 800 pesos (gần 15 USD)/kg tại các siêu thị ở Manila, khiến hành đắt hơn cả thịt gà hoặc thịt lợn. 

Nhiều nhà hàng ở Philippines đã loại hành ra khỏi công thức của các món ăn trong khi nhiều gia đình vốn chật vật ứng phó trong bối cảnh lạm phát cao nhất trong vòng 14 năm qua, đã ngừng ăn hành. 

Để đáp ứng nhu cầu và đẩy giá bán lẻ xuống dưới 200 pesos (3,65 USD), chính phủ đã phê duyệt việc nhập khẩu 21.000 tấn hành tây và đối mặt với yêu cầu xử lý những thương nhân nghi tích trữ hành. 

Nhưng giá hành vẫn ở mức cao và những người nông dân trồng hành như Angeles đã thu hoạch sớm hơn bình thường để thu lợi nhuận. 

"Những gì đang xảy ra mang tính lịch sử. Đây là lần đầu tiên giá hành đạt đến mức này" - Angeles, 37 tuổi, nói khi những nhân công của anh đang nhổ hành gần thị trấn Bongabon - nơi tự xưng là "thủ phủ hành" của đất nước. 

Khi bắt đầu thu hoạch hành vào tháng trước, Angeles đã bán được hành với giá tới 250 pesos (4,56 USD)/kg. 

"Tôi đã nói với gia đình rằng: "Hãy ngửi mùi hành thay vì ăn" - Candy Roasa, 56 tuổi, nói khi đi ngang qua một khu chợ ở thủ đô, nơi bà đã nhìn thấy những người bán củ hành cỡ nắm tay em bé với giá 80 pesos (1,46 USD) mỗi củ. 

Khi các meme về hành lan truyền trên mạng xã hội, hành đã trở thành biểu tượng của sự "giàu có" ở Philippines, theo AFP.

Ít nhất một cô dâu đã sử dụng mặt hàng "xa xỉ" này thay cho bó hoa cưới. 

Các thành viên phi hành đoàn của Philippine Airlines trên một chuyến bay gần đây từ Trung Đông đã bị bắt khi tìm cách buôn lậu một vài túi hành qua sân bay của Manila.

Đây không phải lần đầu tiên Philippines rơi vào tình trạng thiếu lương thực cơ bản khiến giá cả tăng vọt - đường, muối và gạo đều từng xảy ra hiện tượng tương tự. 

Năng suất thấp, chi phí cao, đầu tư không đủ vào thủy lợi và máy móc, khả năng tiếp cận các cơ sở bảo quản lạnh kém, đường sá từ nông trại tới chợ kém và những cơn bão phá hoại mùa màng là những yếu tố ảnh hưởng tới lĩnh vực này. 

Dịch hại bùng phát cũng như giá dầu và phân bón tăng vọt kể từ khi xung đột Nga - Ukraina bùng phát năm ngoái tăng thêm sức ép cho nông dân. 

Dù chính phủ đã cam kết thúc đẩy sản xuất lương thực trong nước, Philippines vẫn chủ yếu dựa vào nhập khẩu lương thực phục vụ nhân dân nhưng thuế quan lại thúc đẩy lạm phát.

Nông nghiệp chiếm khoảng 1/4 việc làm của Philippines nhưng chỉ chiếm 10% tổng sản phẩm quốc nội.

Geny Lapina, giáo sư quản lý và kinh tế nông nghiệp tại Đại học Philippines nhận định: “Ngành nông nghiệp của chúng tôi đang gặp thách thức đáng kể". 

Dữ liệu chính thức cho thấy mỗi người Philippines ăn trung bình 2,34 kg hành mỗi năm và về mặt lý thuyết, nước này sản xuất đủ để đáp ứng nhu cầu.

Nhưng vì khí hậu nhiệt đới chỉ cho phép trồng 1 vụ hành vào giai đoạn không mưa mỗi năm nên lượng hành dự trữ sẽ bị tiêu hao hoặc hỏng trước vụ thu hoạch tiếp theo. 

Việc dỡ bỏ các biện pháp ngừa COVID-19 gần đây cho phép nối lại các lễ hội tập trung vào thực phẩm và các buổi họp mặt gia đình vào dịp Giáng sinh khiến nhu cầu hành tăng vọt.

Ông William Dar - Bộ trưởng Nông nghiệp trong chính quyền của cựu Tổng thống Rodrigo Duterte, cho hay, tình trạng thiếu hụt có thể tránh được nếu chính phủ hiện nay cho phép nhập khẩu trở lại vào tháng 8.

Ngày càng có nhiều lo ngại về an ninh lương thực trong tương lai ở Philippines - đất nước được xếp hạng là dễ bị tổn thương nhất trước tác động của biến đổi khí hậu. 

Độ tuổi trung bình của nông dân là 57 và diện tích trang trại trung bình đã giảm từ gần 3 ha vào những năm 1960 xuống 1,3 ha hiện nay.

Nhiều nông dân không sở hữu đất mà họ canh tác và không đủ khả năng đầu tư để cải thiện năng suất nếu không có sự trợ giúp của chính phủ.

Salvador Catelo, nhà kinh tế nông nghiệp tại Đại học Philippines, cho biết có "rất nhiều thách thức cần được giải quyết ngay".

Khi hành nhập khẩu được đưa vào Philippines, Angeles lo ngại giá hành ngay tại cổng trang trại có thể giảm mạnh xuống mức thấp nhất là 30 pesos (0,55 USD)/kg trước khi anh kết thúc vụ thu hoạch.