Hệ thống khu vực để thanh toán bằng nội tệ giữa các thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang thu hút sự quan tâm, với các giao dịch trực tiếp giữa đồng ringgit của Malaysia và đồng rupiah của Indonesia, theo Nikkei.
Người Malaysia đi đến Indonesia hiện có thể thanh toán hàng hóa và dịch vụ bán lẻ qua quét mã QR bằng điện thoại di động và người Indonesia ở Malaysia cũng vậy. Các khoản thanh toán được tính bằng nội tệ, bỏ qua nhu cầu dùng USD làm trung gian và có khả năng tiết kiệm tới 30% chi phí giao dịch.
Đây là kết quả của sáng kiến ASEAN về liên kết các hệ thống thanh toán xuyên biên giới sử dụng mã QR nhằm tạo thuận lợi cho giao dịch trong 10 quốc gia thành viên.
Các ngân hàng trung ương của Malaysia và Indonesia - Ngân hàng Negara Malaysia và Ngân hàng Indonesia - đã triển khai thương mại xuyên biên giới giữa 2 quốc gia. Mã QR quốc gia của Malaysia là DuitNow QR trong khi của Indonesia là QRIS.
Đến nay, Malaysia, Indonesia và Thái Lan đã kết nối. Tiếp theo, Singapore, Việt Nam và Philippines dự kiến kết nối cuối năm nay.
“Mã QR ASEAN sẽ giúp hệ thống thanh toán liền mạch hơn và Ngân hàng Indonesia dự kiến tiết kiệm chi phí giao dịch lên tới 30% khi sử dụng mã QR” - Pandu Patria Sjahrir - người đứng đầu nhóm làm việc của Hội đồng tư vấn kinh doanh ASEAN về hệ thống - cho biết.
Tỉ giá hối đoái giao dịch được các ngân hàng trung ương xác định. Mã QR quốc gia riêng lẻ cho phép người bán nhận thanh toán từ khách hàng của các tổ chức tài chính tham gia khác nhau, có tính phí. Ví dụ, các nhà khai thác hệ thống thanh toán từ Indonesia là Alto, Artajasa, Jalin và Rintis, theo Bank Negara. Mạng thanh toán Malaysia (PayNet) là nhà điều hành của Malaysia trong hệ thống này.
Tom Lembong - giám đốc Viện Chính sách Consilience tại Singapore và là cựu Bộ trưởng Thương mại và Đầu tư Indonesia - coi hệ thống này là bước quan trọng trong quá trình hội nhập kinh tế và cuối cùng thực sự tạo ra một thị trường chung ASEAN.
Ngoài tiết kiệm tiền cho người tiêu dùng, mã QR cũng giúp bảo vệ các thành viên ASEAN khỏi biến động tỉ giá hối đoái.
Yeah Kim Leng - giáo sư kinh tế tại Đại học Sunway của Malaysia, thành viên ủy ban cố vấn tài chính của Thủ tướng Anwar Ibrahim - chỉ ra: “Vì các khoản thanh toán được tính bằng nội tệ, các khoản thanh toán sẽ không bị ảnh hưởng bởi tỉ giá hối đoái đồng USD, do đó bảo vệ hệ thống tài chính rupiah và ringgit khỏi những cú sốc đồng USD tiềm tàng".
Sáng kiến này có thể mang tính chuyển đổi khi cho phép các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME) tiếp cận thị trường bên ngoài quốc gia đặt trụ sở. Ví dụ, người lao động nhập cư trong ASEAN giờ đây sẽ thấy việc chuyển tiền về nước rẻ hơn.
Pandu cho biết, lao động nhập cư Indonesia - nguồn kiều hối quan trọng cho nền kinh tế lớn nhất ASEAN - sẽ được hưởng lợi từ "rất nhiều khoản tiết kiệm chi phí" trong các lĩnh vực khác nhau.
Theo dữ liệu từ Ngân hàng Indonesia, năm 2022, giá trị kiều hối từ người lao động Indonesia ở Malaysia, nơi có nhóm người Indonesia ở nước ngoài lớn nhất, lên tới 638,35 triệu USD.
Ông Pandu cho biết, 70 triệu MSME của ASEAN sẽ có thể bán hàng ngoài thị trường địa phương và kết nối với người mua ở cấp quốc gia và khu vực.
Các mặt tích cực khác của việc số hóa các khoản thanh toán của MSME bao gồm giúp các thương nhân nhỏ tiếp cận tài chính thương mại xuyên biên giới, vì dữ liệu về họ và doanh số bán hàng của họ sẽ được ghi lại trực tuyến. Điều đó giúp các nhà tài chính dễ dàng hơn trong việc quyết định có nên cung cấp các khoản vay cho các tiểu thương hay không.
Chuyên gia Lembong thuộc Viện Chính sách Consilience lưu ý, các liên kết thanh toán xuyên biên giới thậm chí còn biến đổi nhiều hơn nữa nếu cuối cùng chúng kết nối với các nền tảng khổng lồ hiện tại như Alipay, WeChatPay, Visa, Mastercard, Google Pay và Apple Pay.