Sau những trận động đất 7-8 độ richter xảy ra liên tục khiến hàng nghìn người tử vong tại Thổ Nhĩ Kỳ, các nhà địa chất học nhận định thảm họa có thể được ngăn chặn nếu các công trình xây dựng kiên cố hơn.

Tuy vậy, ngay cả khi nhiều quy định được triển khai để bảo vệ người dân, các toà nhà vẫn không đạt tiêu chuẩn dẫn đến tình trạng “sập như giấy” khi có động đất xảy ra.

“Tôi nghĩ cấu trúc công trình yếu kém là điểm mấu chốt khiến thảm họa động đất trở nên đáng sợ hơn bao giờ hết. Một lỗi cụ thể nhưng đã kéo dài trong nhiều năm và không ai có thể cải thiện điều đó, chỉ trong vài giây đến vài phút, mọi thứ sẽ sụp đổ như những gì đã được dự đoán trước” - tờ Washington Post dẫn lời Harold Tobin, nhà địa chất học tại Đại học Washington chia sẻ.

Mặc dù các nhà khoa học không thể dự đoán hoặc ngăn chặn những trận động đất xảy ra bất ngờ, nhưng họ biết cách hạn chế số người tử vong. “Người xưa có câu: 'Động đất không giết người, những tòa nhà có cấu trúc yếu mới là thủ phạm'. Thật đau lòng khi chứng kiến một tòa nhà được xây dựng kiên cố nhưng những kiến trúc bên cạnh sụp đổ hoàn toàn lại tạo ra hiệu ứng domino” - Tom Parsons, nhà địa vật lý tại Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ nhận định.

Các chuyên gia cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã đề ra nhiều quy định trong lĩnh vực xây dựng để giảm thiểu thiệt hại do thảm họa gây ra song các công ty thường chỉ áp dụng một cách qua loa. Tính đến nay, khoảng 12.000 tòa nhà đã bị phá huỷ hoặc trở nên hư hại nghiêm trọng sau trận động đất. 

Karasözen - nhà địa chất học lớn lên tại thủ đô Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ - đã nghiên cứu chi tiết về các trận động đất ở quê hương mình. Cô vô cùng bức xúc khi những điều tưởng chừng như có thể cứu mạng người lại bị các chủ xây dựng coi thường và dẫn đến thảm hoạ như hiện tại.

“Các nhà địa chất học biết các khu vực dễ xảy ra động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ, chúng tôi cũng đưa ra cảnh báo và đề nghị các quy tắc xây dựng phù hợp từ rất lâu song vấn đề là việc thực hiện. Là một nhà địa chất học và kỹ sư, tôi không thể nói nên lời khi chứng kiến những tòa nhà đổ sập một cách ‘nhẹ nhàng’, giới nghiên cứu có thể làm gì hơn?”, Karasözen chia sẻ trên Twitter.

Zihni Tekin, chuyên gia tư vấn tại Đại học Kỹ thuật Istanbul, thông tin: “Nguyên nhân các tòa nhà tại Thổ Nhĩ Kỳ đổ sập hoàn toàn trong động đất thường liên quan đến chất lượng bê tông kém, chủ yếu do bị trộn với quá nhiều cát sỏi nhưng lại ít xi măng”.

“Một lý do nữa là thép dùng để đúc cột trụ quá nhỏ, khiến kết cấu của tòa nhà thiếu vững chắc. Nhiều kỹ sư xây dựng và kiến trúc sư tại Thổ Nhĩ Kỳ cũng bị phản ánh về vấn đề thiếu trình độ, kém chuyên môn, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng”. Zihni nói thêm.

Mustafa Erdik, giáo sư tại Đại học Bogazici, Istanbul nhận định, quy trình cấp phép xây dựng tại Thổ Nhĩ Kỳ còn quan liêu, phức tạp đến mức khó xác định ai là người chịu trách nhiệm cho công trình. Giới nghiên cứu hoàn toàn có thể biết nguyên do và đưa ra cách hạn chế số lượng người thiệt mạng do động đất nhưng họ không thể trực tiếp thực hiện.