Tăng trưởng đi kèm nợ công
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết chính phủ của các nền kinh tế lớn, đặc biệt là Mỹ và Trung Quốc, dự kiến tăng cường vay mượn trong những năm tới khi chi tiêu nhiều hơn cho dân số già và chuyển sang sử dụng năng lượng sạch - tờ Wall Street Journal đưa tin.
Nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng nhảy vọt từ năm 2001 sau khi nước này hướng tới sản xuất các sản phẩm phục vụ nhu cầu toàn cầu, GDP đạt 19,37 nghìn tỉ USD vào năm 2023. Trung Quốc chỉ đứng thứ hai sau Mỹ - nền kinh tế trị giá 26,85 nghìn tỉ USD.
Cùng với tăng trưởng, nợ công của Trung Quốc cũng đang tăng đều đặn, hiện lên tới 14,34 nghìn tỉ USD và đứng thứ hai trên toàn cầu chỉ sau Mỹ - nước có nợ công cao nhất trên toàn cầu là 31,68 nghìn tỉ USD.
Trong năm tài chính 2022-23, nợ công Mỹ tăng 1,3 nghìn tỉ USD, tương đương 4,28%. Tuy nhiên, nợ công của Trung Quốc tăng gấp 3 lần của Mỹ.
Nợ công của Trung Quốc tăng 3,81 nghìn tỉ USD, tăng 36,18% so với mức 10,53 nghìn tỉ USD trong năm tài chính 2021-22. Nợ công của Trung Quốc đang tăng mạnh hơn so với Mỹ và có thể tăng cao hơn nữa trong năm tài chính 2023-2024.
IMF cho hay, nợ chính phủ trên toàn thế giới đã giảm trong thời gian ngắn sau khi các biện pháp tốn kém liên quan đến đại dịch kết thúc, nhưng dự kiến bắt đầu tăng trở lại trong năm nay và tiếp tục tăng trong 5 năm tới.
Các nhà kinh tế của IMF cảnh báo, việc mở rộng vay nợ và chi tiêu của chính phủ có thể tạo ra áp lực lạm phát, làm giảm nỗ lực của các ngân hàng trung ương.
IMF dự báo tổng nợ của chính phủ trên toàn thế giới - bao gồm khoản vay của chính quyền trung ương và địa phương cũng như các tổ chức thuộc sở hữu của chính phủ - sẽ đạt mức tương đương 93,3% GDP toàn cầu trong năm nay, trước khi tăng dần lên 99,6% vào năm 2028. Tỉ lệ này là 82,8% vào năm 2018 và đạt mức cao nhất gần đây là 99,7% vào năm 2020.
Mỹ và Trung Quốc đứng đầu thế giới về nợ công
“Mỹ và Trung Quốc đóng góp nhiều nhất vào xu hướng này. Nếu bỏ Mỹ và Trung Quốc, tỉ lệ nợ công trên GDP sẽ giảm xuống trên toàn cầu" - ông Vitor Gaspar, người đứng đầu bộ phận các vấn đề tài chính của IMF, nói.
Các nhà kinh tế của IMF dự đoán, nợ của chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới một phần vì Washington đang chi nhiều hơn cho chi phí chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội, cũng như cho các dự án năng lượng sạch và các chính sách kinh tế trong nước khác.
Dự báo của IMF được đưa ra trong bối cảnh Washington vẫn đang vướng vào cuộc chiến về trần nợ, giới hạn vay 31,4 nghìn tỉ USD của chính phủ liên bang. Chính phủ liên bang có thể hết tiền để thanh toán tất cả các hóa đơn nếu Quốc hội không bỏ phiếu tăng trần nợ trong những tháng tới.
Theo IMF, tổng nợ chính phủ nói chung của Mỹ dự kiến tăng lên 136,2% GDP vào năm 2028, từ mức 107,4% vào năm 2018 và cao hơn mức cao nhất trong thời kỳ đại dịch là 133,5% vào năm 2020. Tỉ lệ nợ trên GDP được dự đoán là 122,2% trong năm nay, chỉ cao hơn một chút so với mức 121,7% vào năm 2022.
Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới - là một quốc gia khác có nợ chính phủ tăng nhanh. IMF dự báo nợ của Trung Quốc sẽ tăng lên 104,9% GDP vào năm 2028, từ 82,4% năm 2023 và 56,7% vào năm 2018.
Theo các nhà kinh tế của IMF, chi tiêu của Trung Quốc cho dân số đang già đi nhanh chóng và các biện pháp kích thích để duy trì tăng trưởng kinh tế là một trong những yếu tố đằng sau nợ leo thang của nước này.
Nợ của chính phủ Mỹ tăng nhanh hơn mức trung bình của các nền kinh tế tiên tiến, được dự đoán tăng lên 117,8% vào năm 2028 từ mức 112,4% vào năm 2023.
Tỉ lệ nợ trên GDP của Mỹ cao hơn các quốc gia châu Âu giàu có như Đức, Pháp và Vương quốc Anh, nhưng thấp hơn nhiều so với Nhật Bản - quốc gia đã vay rất nhiều để hỗ trợ dân số già. IMF cho biết tổng nợ của chính phủ Nhật Bản trên GDP được dự đoán sẽ đạt 258% trong năm nay và 264% vào năm 2028.
Theo IMF, nợ công ở các nước lớn có thể vượt quá các dự báo mới nhất vì nhiều lý do. Một là tăng chi tiêu quân sự trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị. Hai là tăng trợ cấp của chính phủ và các biện pháp khác để tăng cường các ngành công nghiệp trong nước khi các quốc gia cạnh tranh nhau về kinh tế.