Malaysia thông báo trong tuần này về khả năng ngừng xuất dầu cọ sang EU sau khi khối 27 thành viên áp đặt các hạn chế nhập khẩu bổ sung với dầu ăn do lo ngại về nạn phá rừng.

Điểm bất đồng cụ thể là gì? 

Trong nhiều năm, Malaysia và Indonesia không có chung tiếng nói với EU về việc hạn chế nhập khẩu dầu cọ. Hai nước Đông Nam Á cho rằng, ở EU có các rào cản thương mại cũng như biện pháp bảo hộ với ngành công nghiệp hạt có dầu nội địa. 

Quy định về phá rừng của EU là sự bổ sung cho một chỉ thị về năng lượng tái tạo của EU được công bố vào năm 2018 yêu cầu loại bỏ dần nhiên liệu vận chuyển có nguồn gốc từ cây cọ vào năm 2030.

EU cũng đặt giới hạn an toàn riêng về este 3-MCPD gây ô nhiễm thực phẩm cho dầu cọ khác với những loại dầu mềm có nguồn gốc từ cây trồng như đậu tương, cải dầu và hướng dương.

Động thái của Malaysia

Indonesia và Malaysia chiếm 85% lượng xuất khẩu dầu cọ của thế giới. Hai nước đã đệ đơn kiện EU lên Tổ chức Thương mại Thế giới để chống lại chỉ thị về năng lượng tái tạo của EU.

Các nhà sản xuất dầu cọ Malaysia khẳng định đã triển khai các bước để đáp ứng những yêu cầu của EU, bao gồm đẩy mạnh các tiêu chuẩn chứng nhận dầu cọ bền vững quốc gia và cải thiện các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm nhưng EU vẫn áp đặt các hạn chế mới. 

Trong khi đó, các quan chức EU tuyên bố, các quy định của khối không nhằm vào bất kỳ quốc gia nào mà nhắm tới đảm bảo rằng sản xuất hàng hóa không tiếp tục thúc đẩy nạn phá rừng và suy thoái rừng.

Phản ứng của thị trường

Giá dầu cọ thô trên sàn Bursa Malaysia vẫn chưa có tín hiệu phản ứng với động thái của Malaysia.

Một số người trong ngành công nghiệp dầu cọ coi lệnh cấm được đề xuất là một phản ứng tức thời sẽ gây tổn hại cho ngành, trong khi những người khác ca ngợi Malaysia về những bước cải thiện đã thực hiện. 

Malaysia cho biết sẽ thảo luận với Indonesia về lệnh cấm xuất khẩu có thể áp đặt cũng như thảo luận về các chiến lược khác để ứng phó với những biện pháp của EU khi hai bên đã nhất trí tăng cường hợp tác để chống lại “sự phân biệt đối xử” đối với mặt hàng này.

Malaysia sẽ ngưng xuất khẩu sang EU như thế nào? 

Theo Reuters, không rõ Malaysia đang xem xét lệnh cấm xuất khẩu trực tiếp sang EU hay sẽ ban hành quy định về thuế. 

EU là thị trường tiếp nhận 9,4% khối lượng dầu cọ xuất khẩu của Malaysia năm 2022. Dữ liệu của Ủy ban Dầu cọ Malaysia chỉ ra, xuất khẩu sang khối 27 thành viên đã giảm kể từ năm 2015.

Năm 2022, xuất khẩu của Malaysia sang EU giảm 10% so với năm trước xuống còn 1,47 triệu tấn. Đây là mức giảm 40% so với 2,43 triệu tấn xuất khẩu trong năm 2015.

Năm ngoái, Hiệp hội Diesel Sinh học Malaysia kêu gọi các quan chức trong ngành chấp nhận sự sụt giảm liên tục của các chuyến hàng nhiên liệu sinh học từ cây cọ sang EU.

Dầu cọ Malaysia xuất khẩu đi nơi nào khác ngoài EU?

Ngành công nghiệp dầu cọ chiếm khoảng 5% nền kinh tế Malaysia. Trong những năm gần đây, Malaysia đã tích cực khám phá các thị trường mới gồm các nước nhập khẩu thực phẩm ở Trung Đông, Trung Á và Bắc Phi, để bù đắp cho sự sụt giảm xuất dầu cọ sang thị trường Châu Âu.

Tuy nhiên, một số công ty dầu cọ Malaysia đã thành lập nhà máy lọc dầu ở Châu Âu và lệnh cấm xuất khẩu sẽ làm gián đoạn hoạt động của những đơn vị này.