Indonesia đang di dời thủ đô từ Jakarta đến một địa điểm cách xa hơn 1.000km trong khu rừng nhiệt đới trên đảo Borneo.

Tại sao nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á đang chuyển trung tâm hành chính đến Nusantara -  khu vực đa dạng sinh học, nơi có những khu rừng nhiệt đới lâu đời nhất thế giới.

Thành phố đang chìm

Nghiên cứu của Cơ quan Đánh giá và Ứng dụng Công nghệ Indonesia vào năm 2021 chỉ ra, Jakarta chìm trung bình khoảng 6cm mỗi năm, trở thành một trong những thành phố đang chìm nhanh nhất trên trái đất.

Heri Andreas - nhà khoa học Trái đất tại Viện Công nghệ Bandung - chia sẻ với AFP: “Việc xây dựng đê biển là không thể tránh khỏi vì lũ lụt đã xảy ra nhưng theo thời gian đê biển sẽ chìm xuống và lũ lụt sẽ lại xảy ra”.

“Giải pháp tốt nhất để kiểm soát sụt lún đất là kiểm soát khai thác nước ngầm" - ông nói. 

Cơ quan Nghiên cứu và Đổi mới Quốc gia Indonesia cho hay, 1/4 diện tích của thủ đô Jakarta sẽ bị nhấn chìm hoàn toàn vào năm 2050 nếu không có biện pháp khẩn cấp nào được thực hiện.

Gánh nặng quá mức

Jakarta là một trong những thành phố đông dân nhất thế giới, với hơn 30 triệu cư dân sống trong vùng đô thị rộng lớn hơn. 

Ô nhiễm từ những con đường giao thông tắc nghẽn, thiếu hệ thống thu gom rác khiến nhiều người phải đốt rác, dẫn tới chất lượng không khí Jakarta có thời điểm ngang với New Delhi và Bắc Kinh.

Chính phủ ước tính tình trạng tắc đường kéo dài nhiều giờ khắp thành phố gây thiệt hại kinh tế hàng tỉ USD mỗi năm. 

Djoko Setijowarno, nhà phân tích giao thông từ Hiệp hội Vận tải Indonesia, cho hay: “Gánh nặng của Jakarta là vô cùng nặng nề. Việc đi lại rất kém hiệu quả,  kéo dài và mệt mỏi. Nó cũng làm giảm năng suất của mọi người". 

Tổng thống Widodo cho biết, ông hình dung thủ đô mới của Indonesia là một thành phố hiện đại, nơi mọi người có thể đi xe đạp và đi bộ  với những điểm đến gần nhau.

Phân phối sự thịnh vượng

Với hơn 17.000 hòn đảo, Indonesia là quốc gia quần đảo lớn nhất trên Trái đất. Tuy nhiên, dân số và nền kinh tế của nước này chủ yếu tập trung ở Jakarta. Đảo Java là nơi sinh sống của hơn một nửa trong số 270 triệu dân Indonesia. 

Chính phủ muốn đa dạng hóa các trung tâm quyền lực kinh tế và chính trị của Indonesia. "Việc di dời thủ đô là để phân phối, để công bằng. Chúng ta có 17.000 hòn đảo nhưng 56% dân số sống ở Java. Có 156 triệu người ở Java" - ông Widodo nói hồi tháng 3.2022. 

Tỉnh Đông Kalimantan - nơi thủ đô mới Nusantara sẽ được xây dựng - có chưa tới 4 triệu người.

Chính phủ Indonesia đã chuẩn bị 56.180 ha ở tỉnh Đông Kalimantan trên đảo Borneo cho việc xây thủ đô mới.

Vùng không thiên tai

Một lý do khác cho việc di dời thủ đô được chính phủ Indonesia đề cập là giảm nhẹ thiên tai. Theo Cơ quan Khí tượng, Khí hậu và Địa vật lý, bao quanh Jakarta là các đường đứt gãy đang hoạt động nên dễ xảy ra động đất. Trong khi đó, Borneo có khả năng xảy ra động đất thấp nhất so với các đảo lớn khác của Indonesia bởi nằm xa các đường đứt gãy đang hoạt động.

Jakarta cũng thường xuyên phải đối phó với lũ lụt vì nằm trên vùng đất đầm lầy.

Các nhà nghiên cứu tin rằng nguồn cung cấp nước có thể cạn kiệt hơn nữa ở Jakarta cũng như đảo Java nếu Indonesia không giảm sức ép cho siêu đô thị này.

"Jakarta và đảo Java đang hướng tới cuộc khủng hoảng nước sạch. Chúng tôi dự đoán cuộc khủng hoảng có thể xảy ra vào năm 2050" - nhà khoa học trái đất Andreas cho biết. 

Ông chỉ ra, tốc độ tăng trưởng công nghiệp và dân số nhanh chóng là nguyên nhân. Khi dân số bùng nổ, điều kiện vệ sinh kém đi nhiều hơn, các chất ô nhiễm gây ô nhiễm sông ngòi và nguồn nước ngầm nông dẫn tới không thể sử dụng được.