Xuất khẩu khí đốt của Nga sang Châu Âu đã giảm hơn 1/4 kể từ tháng Giêng, theo CNN. Tuy nhiên, giá khí đốt tăng cao đã khiến kho bạc của Nga ngày càng rủng rỉnh mặc dù Mátxcơva tiếp tục cắt giảm lượng hàng xuất khẩu.
Xuất khẩu khí đốt của Nga sang các nước bên ngoài Cộng đồng các quốc gia độc lập - bao gồm 11 quốc gia ở Trung Á và Đông Âu - đã giảm gần 28% trong 5 tháng đầu năm 2022 - Tập đoàn năng lượng nhà nước Nga Gazprom cho biết hôm 1.6.
Cho đến nay, Gazprom đã cắt ít nhất 20 tỉ mét khối khí đốt hàng năm cho khách hàng ở 6 quốc gia Châu Âu - Ba Lan, Bulgaria, Phần Lan, Đan Mạch, Đức và Hà Lan - vì họ không thanh toán bằng đồng rúp theo yêu cầu từ hồi tháng 3 của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Theo số liệu của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), con số này chiếm gần 13% tổng lượng khí đốt nhập khẩu hàng năm của Liên minh Châu Âu từ Nga.
Nhưng James Huckstepp, người đứng đầu bộ phận phân tích khí đốt Châu Âu, Trung Đông và Châu Phi (EMEA) tại S&P Global Commodity Insights, nói với CNN rằng giá khí đốt đã tăng lên mức trung bình 102 USD/megawatt giờ trong năm 2022 so với năm ngoái.
Do đó, không có khả năng Nga sẽ tổn thất doanh thu đáng kể cho đến khi các khoản cắt giảm tiếp theo được thực hiện - Huckstepp nói.
Kể từ khi có tối hậu thư của Tổng thống Putin, Gazprom đã đưa ra cho khách hàng một giải pháp thay thế. Người mua có thể thực hiện thanh toán bằng đồng euro hoặc USD vào một tài khoản tại ngân hàng Gazprombank của Nga, sau đó sẽ chuyển tiền thành đồng rúp và chuyển chúng sang tài khoản thứ hai để thanh toán cho Nga.
Nhiều khách hàng lớn đã chấp nhận phương án thanh toán của Gazprom, nhưng cũng có những khách hàng phản đối. Ngày 31.5, tập đoàn Shell tuyên bố không đồng ý với các điều khoản thanh toán mới, dẫn đến việc Gazprom ngừng cung cấp khí đốt cho Đức. Tương tự, GasTerra của Hà Lan cũng cho biết trong một tuyên bố hôm thứ 30.5 rằng sẽ không tuân thủ "các yêu cầu thanh toán đơn phương" của Gazprom.
Dù sao EU cũng đang nhanh chóng giảm bớt sự phụ thuộc vào Mátxcơva, tăng cường nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và cam kết cắt giảm nhập khẩu khí đốt của Nga tới 66% trước cuối năm nay.
Các quốc gia cũng đang chạy đua để lấp đầy các cơ sở dự trữ khí đốt trước mùa đông để tránh những cú sốc nguồn cung thảm khốc có thể xảy ra. EU đặt mục tiêu dự trữ khí đốt của các quốc gia thành viên phải đạt ít nhất 80% vào tháng 11.
Đức, nền kinh tế lớn nhất EU, đặc biệt phụ thuộc vào khí đốt của Nga để cung cấp năng lượng cho các hộ gia đình và ngành công nghiệp nặng của nước này, nhưng đã cố gắng giảm thị phần nhập khẩu của Nga từ mức 55% xuống 35% trước khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraina.
Nga có thể chưa cảm nhận được tác động. Theo dữ liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, EU là khách hàng mua khí đốt lớn nhất của EU, giá dầu và khí đốt tự nhiên tăng vọt đã làm tăng doanh thu của Mátxcơva.
Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch, EU nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch của Nga tới 47 tỉ USD trong hai tháng sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraina, gấp đôi giá trị của cùng kỳ năm 2021.
Một số công ty năng lượng lớn nhất của Châu Âu đã bắt đầu quá trình mở tài khoản mới với ngân hàng Gazprombank để giữ cho khí đốt được lưu thông, bất chấp tuyên bố của các quan chức EU rằng động thái như vậy sẽ vi phạm các lệnh trừng phạt của liên minh đối với Nga.
Nhưng khi Châu Âu quay lưng lại với khí đốt của Nga trong những tháng tới, Mátxcơva sẽ khó tìm được người mua thay thế - như cách đã làm đối với dầu - vì xuất khẩu khí đốt của Nga chủ yếu được cung cấp qua đường ống, có thể mất nhiều năm để xây dựng.