Tôi đóng BHXH đến tháng 12.2017 vừa tròn 6 năm. Từ năm 2012 đến hết năm 2013, tôi đóng BHXH bình quân 5 triệu đồng/tháng. Sau đó, tôi đóng BHXH bình quân 6 triệu đồng/tháng cho đến khi nghỉ việc vào tháng 12.2017. Tôi có thể nhận BHXH một lần được chưa? Có người nói, tôi chưa nhận được tiền BHXH một lần và muốn mua sổ BHXH này với giá 40 triệu đồng với điều kiện tôi phải uỷ quyền cho họ đi nhận BHXH một lần. Tôi có thể bán sổ BHXH của mình được không?

Luật sư Trần Phi Đại - Đoàn Luật sư TPHCM - trả lời: Sổ BHXH là 1 dạng ghi nhận quá trình tham gia BHXH của người lao động (NLĐ), chứ không phải hàng hoá hay là giấy tờ có giá để mua bán. Pháp luật BHXH quy định, cơ quan BHXH chỉ trả tiền BHXH 1 lần cho người tham gia BHXH, chứ không phải là người mua bán thời gian tham gia BHXH đó. Theo quy định của pháp luật hiện hành, NLĐ sau 1 năm nghỉ việc mà không tham gia BHXH ở đâu nữa thì được nhận BHXH 1 lần, trừ trường hợp đi định cư ở nước ngoài hay bị bị bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế. Như vậy, nếu bạn không đi định cư ở nước ngoài hoặc không bị bệnh nguy hiểm đến tính mạng thì chưa đủ đều kiện nhận BHXH 1 lần.

Khoản 2, Điều 8 Nghị định 115/2015/NĐ-CP quy định: Mức hưởng BHXH 1 lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau: a) 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014; b) 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi; c) Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ 1 năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Do bạn có 2 năm (2012, 2013) đóng BHXH với mức lương bình quân là 5 triệu đồng/tháng, nên số tiền BHXH 1 lần bạn sẽ nhận cho thời gian này là (2 x1,5) X 5 triệu đồng/tháng = 15 triệu đồng. Đồng thời bạn có 4 năm (2014, 2015, 2016, 2017) đóng BHXH với mức bình quân là 6 triệu đồng/tháng nên số tiền BHXH bạn sẽ nhận cho thời gian này là (4 x 2) x 6 triệu đồng/tháng = 48 triệu đồng. Tổng cộng bạn sẽ nhận được là 63 triệu đồng, cao hơn nhiều lần so với số tiền mà người kia muốn mua sổ BHXH của bạn.

Thực tế, trong xã hội có nhiều trường hợp cũng đã “bán” sổ BHXH của mình như bạn nêu. Tuy nhiên, ở đây sẽ xảy ra rủi ro cho người mua, nếu người có sổ BHXH khai mất sổ và đề nghị cơ quan BHXH cấp lại sổ khác cho họ. Thậm chí, nếu người bán chết đột ngột thì giấy uỷ quyền đương nhiên hết hiệu lực và quyền lợi về BHXH của người bán sẽ thuộc về thân nhân của họ theo pháp luật về thừa kế.