Nguyên nhân chủ yếu do tình hình sản xuất của các đơn vị đang gặp khó khăn; một số đơn vị có ý thức chấp hành chưa tốt quy định về đóng BHXH, BHYT, BHTN; số lượng đơn vị phá sản, giải thể, mất tích và chủ bỏ trốn còn cao; một số đơn vị còn tìm cách đối phó, trốn tránh, chiếm dụng tiền đóng của người lao động sử dụng vào mục đích khác.

Ông Mai Đức Thắng - Phó Trưởng ban Thu (BHXH Việt Nam) - cho biết, trong tháng 3, toàn ngành thu 27.246 tỉ đồng. Lũy kế hết tháng 3.2019, toàn ngành thu được 77.100 tỉ đồng, đạt 21,4% so với kế hoạch được Chính phủ giao. Đồng thời, tính đến hết tháng 2.2019, tổng số nợ phải tính lãi trong toàn quốc vẫn còn tới 6.654 tỉ đồng; việc nợ đọng BHXH diễn ra ở tất cả các tỉnh, thành phố, các thành phần kinh tế, đặc biệt là khu vực kinh tế ngoài quốc doanh.

Để giảm thiểu số nợ và bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho người lao động khi có phát sinh, BHXH Việt Nam đã áp dụng những giải pháp như chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố xác định nguyên nhân nợ đối với từng đơn vị để có giải pháp phù hợp: Yêu cầu cán bộ bám sát đơn vị đôn đốc đóng nộp đầy đủ; thực hiện việc thanh tra đột xuất tất cả các đơn vị nợ BHXH, BHYT từ 3 tháng trở lên mà phần mềm thu đã tự động cảnh báo. Các đợt thanh tra phải có quyết định xử lý và gửi kết quả xử lý đến cơ quan chức năng (Công an, Tòa án, Viện Kiểm sát, LĐTBXH, LĐLĐ) cùng cấp nhằm mục đích báo cáo, làm căn cứ xử lý hình sự sau này.

Ngoài ra, đối với trường hợp đơn vị cố tình trốn đóng, cơ quan BHXH kiến nghị cơ quan công an điều tra, khởi tố theo quy định của Bộ luật Hình sự hoặc hướng dẫn người lao động tố giác hành vi vi phạm trong việc đóng BHXH với cơ quan công an để xử lý theo trình tự quy định của pháp luật; giao chỉ tiêu phấn đấu giảm nợ đến từng cá nhân chuyên quản, hàng tháng, quý đánh giá tỉ lệ giảm nợ để làm căn cứ bình xét hiệu quả công việc; hàng quý sơ kết đánh giá rút kinh nghiệm và chia sẻ kinh nghiệm trong việc giảm nợ.

Đến nay BHXH Việt Nam đã chuyển một số hồ sơ của các đơn vị nợ lớn kéo dài sang cơ quan công an để xử lý theo trình tự của pháp luật. Ví dụ: BHXH TP Hồ Chí Minh đã chuyển 1 hồ sơ, BHXH TP.Hà Nội đã chuyển 9 hồ sơ của các đơn vị nợ kéo dài sang cơ quan công an để xử lý theo quy định pháp luật.