Năm học 2023 - 2024 là năm thứ 2 áp dụng Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 ở bậc THPT. Học sinh lớp 10 sẽ phải học 8 môn bắt buộc bao gồm Ngữ văn; Toán; Ngoại ngữ 1; Giáo dục thể chất; Giáo dục quốc phòng và an ninh; Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Giáo dục của địa phương và Lịch sử.
Ngoài các môn bắt buộc, các em sẽ được lựa chọn 4 môn trong 9 môn học bao gồm: Địa lý; Giáo dục kinh tế và pháp luật; Vật lý; Hóa học; Sinh học; Công nghệ; Tin học; Âm nhạc; Mỹ thuật. Ngoài ra, học sinh còn phải lựa chọn các chuyên đề học tập khác nhau.
Trong năm đầu triển khai chương trình mới, có không ít học sinh xin được thay đổi môn tổ hợp sau khi đã chọn chỉ sau vài tháng bắt đầu năm học mới vì nhiều lý do: Không phù hợp với thực tế năng lực khi theo học, thay đổi ý định định hướng nghề khi chọn tổ hợp xét tuyển đại học,…
Mặc dù học sinh có quyền thay đổi tổ hợp môn, nhưng việc thay đổi này sẽ khiến việc học tập của các em xáo trộn khi phải bố trí thời gian học bù các môn học còn lại.
Chính vì vậy, điều đầu tiên các em cần lưu ý là nghiêm túc tự đánh giá năng lực học tập các môn tự chọn trước khi đưa ra lựa chọn.
Thứ hai, các em không nên chọn môn học theo số đông, theo bạn bè, hay theo ý kiến cha mẹ. Hãy coi ý kiến của cha mẹ như lời khuyên, sự gợi ý để tham khảo vì mỗi em có năng lực học tập từng bộ môn khác nhau. Bản thân mỗi học sinh sẽ hiểu rõ chính mình nhất. Chỉ khi lựa chọn các môn học đúng sở trường, năng lực, các em mới phát huy được hết khả năng.
Ví dụ bản thân tôi, khi học bậc THCS đã xác định rõ môn Lịch sử là môn học yêu thích. Kết quả học tập khá tốt nên khi vào cấp THPT học theo tổ hợp môn C00 (Văn, Sử, Địa). Sau đó, tôi thi đỗ khoa Lịch sử trường Cao đẳng Sư phạm Nha Trang (Khánh Hòa), ra trường đi dạy môn Lịch sử đến ngày hôm nay. Tôi đã thành công với sự lựa chọn của mình.
Thứ ba, học sinh nên chọn môn học trên việc định hướng nghề nghiệp trong tương lai. Các em hãy xác định thế mạnh của mình là gì, mình mong muốn và có định hướng làm công việc/lĩnh vực nào trong tương lai? Từ những định hướng của bản thân, kết hợp với việc xác định năng lực học tập, các em sẽ chọn được tổ hợp môn phù hợp. Các em tuyệt đối không nên chọn cho có, chọn để rồi mất phương hướng, thiếu động cơ, mục đích học tập.
Việc lựa chọn đúng những môn học tự chọn sẽ giúp học sinh tự tin, hứng thú trong quá trình học tập, chuẩn bị tốt nhất những kiến thức cần thiết cho kỳ thi tốt nghiệp THPT, tuyển sinh vào đại học, lập thân, lập nghiệp sau này. Ngược lại việc chọn sai sẽ dẫn đến những khó khăn trong suốt 3 năm học THPT cũng như định hướng nghề trong tương lai.
Phía gia đình, thầy cô cũng cần đồng hành, định hướng để các em có thể đưa ra những sự lựa chọn đúng đắn, tự tin vững bước trong chặng đường học tập tiếp theo.