Hội nghị nhằm đánh giá việc triển khai đường lối, chủ trương, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng về công tác văn hóa, văn nghệ thời gian qua. Đây cũng là diễn đàn lắng nghe góp ý để khắc phục hạn chế, tồn tại trong lĩnh vực văn hóa; xây dựng văn hóa, con người Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc… để từ đó thống nhất phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm công tác văn hóa, văn nghệ trong giai đoạn 2021-2026, tầm nhìn đến năm 2045.
Thông qua tuyên truyền, cổ vũ, hội nghị còn là dịp động viên các nhà văn hóa, trí thức, văn nghệ sĩ tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, thống nhất trong ý chí, hành động; liên kết các lực lượng làm công tác văn hóa, văn nghệ trong và ngoài nước tạo thành một mặt trận đồng lòng, dốc sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh thời đại.
Cùng với các hoạt động chính, trong dịp này sẽ có một số hoạt động lớn bên lề, như triển lãm với chủ đề “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, dự kiến vào ngày 21.11 tại Trung tâm Triển lãm Vân Hồ (Hà Nội); chương trình nghệ thuật chào mừng hội nghị với chủ đề “Việt Nam với khát vọng phát triển phồn vinh và hạnh phúc”, dự kiến tổ chức tối ngày 23.11 tại Nhà hát lớn (Hà Nội)…
Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, trải qua 75 năm, những bài học của việc tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc vẫn còn nguyên giá trị. Khi Đảng, Nhà nước chú ý lắng nghe ý kiến của văn nghệ sĩ, các tổ chức văn hóa nghệ thuật, khi văn nghệ sĩ và các tổ chức văn hóa nghệ thuật cảm nhận thấy sự quan tâm, gần gũi của lãnh đạo Đảng và Nhà nước đối với những tâm tư, nguyên vọng của mình, đó là lúc văn hóa nghệ thuật có cơ hội đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.
PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho hay, ngày nay, đời sống văn hóa nghệ thuật vô cùng đa dạng về loại hình, phong phú về cách thể hiện, và có rất nhiều biến động phức tạp. Nhiều nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về văn hóa nghệ thuật đã bao quát và tạo điều kiện cho các loại hình này phát triển phù hợp với điều kiện đất nước.
Tuy nhiên, còn có rất nhiều vấn đề của văn hóa nghệ thuật như chế độ đãi ngộ đối với văn nghệ sĩ, nghệ nhân, tuổi lao động đối với các ngành nghệ thuật đặc thù, cơ chế tự chủ của các nhà hát, đoàn nghệ thuật, cách thức phát huy nghệ thuật truyền thống và tiếp nhận chọn lọc tinh hoa nghệ thuật thế giới, phát triển công nghiệp văn hóa - sáng tạo, không gian sáng tạo ở các đô thị... đang chờ những giải pháp từ phía Chính phủ và các cơ quan liên quan.
Vì vậy, việc tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 là một cách làm phù hợp, kế thừa và phát huy được tinh thần và ý nghĩa của Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất do Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì.