Tính mỹ thuật cao
Những cuốn sách ảnh được bày ngay ngắn, trang trọng trên bàn với lời khuyên khách nên rửa tay sạch sẽ và lật mở những trang sách môt cách trân trọng. Chương trình tài trợ dành cho sách ảnh của Hội đồng nghệ thuật Thụy Sĩ Pro Helvetia bắt đầu từ 2013, nhằm phản ánh những bước phát triển mới, mạnh mẽ của nhiếp ảnh. Theo Ban tổ chức, dự án này đã chu du qua nhiều quốc gia trên thế giới, trải dài từ Myanmar, Nga, Ấn Độ và tới Việt Nam (đầu tháng 4 và kéo dài sang đầu tháng 5.2021), 23 tác phẩm phù hợp được lựa chọn để giới thiệu tại Không gian Nhiếp ảnh Matca.
Dành cả buổi chiều để “ngâm cứu” các cuốn sách ảnh, vẫn cảm thấy thiếu, bởi lẽ các cuốn sách với các kiểu cỡ, loại giấy khác nhau được thiết kế và trình bày rất công phu, sáng tạo trong một cấu trúc sáng tạo. Tính thẩm mỹ của các cuốn sách đều cao, từ cách chọn kiểu chữ đến đặt ảnh nào cạnh ảnh nào để tương hỗ nhau, cũng như những khoảng trống được tạo ra như những dấu lặng trong bản nhạc.
Ý tưởng là số 1
Trong cuốn sách “Happiness is the only true emotion” (tạm dịch: Hạnh phúc là cảm xúc thực sự duy nhất), tác giả Clement Lambelet đã viết: “Thuật toán của Facebook và Instagram không chỉ nhận diện khuôn mặt mà còn có thể xác định cảm xúc trong mọi bức ảnh được đăng lên. Trí tuệ nhân tạo càng phát triển, đồng nghĩa với các hệ thống có khả năng nhận biết và diễn giải cảm xúc con người ngày càng lan rộng”. Và nghệ sĩ Clement tiếp cận kho ảnh lưu trữ chân dung của một trường Đại học và cắt cúp lại khuôn hình và xử lý hậu kỳ để mỗi gương mặt thể hiện cảm xúc rõ nét hơn. Ảnh sau đó được gửi tới Face API của Microsoft để kiểm tra mức độ và phần mềm nhận biết biểu hiện “hạnh phúc” với độ chắc chắn cao nhất. Đó là một dự án ảnh chân dung rất đương đại và gợi lên nhiều suy tưởng.
Trong khi “New good luck” (tạm dịch: Chúc cho một sự may mắn mới) của tác giả Shirana Shahhbazi lại là một câu chuyện khác. Trong 3 tháng lưu trú tại Ấn Độ, tác giả đã chụp những cuộc gặp gỡ thoáng chốc với người dân địa phương. Sau đó, tác giả xử lý hậu kỳ tách nhân vật ra khỏi bối cảnh thực, tạo ra một bối cảnh mới với sự cắt, ghép, thay đổi màu sắc với những mảng màu rực rỡ xếp chồng nhau. Tác giả đặt câu hỏi: Khi loại bỏ sự bắt mắt và cảm thức văn hóa do màu sắc đoán định, ta sẽ truyền đạt trải nghiệm tại vùng đất mới như thế nào?...
Dự án khá trừu tượng thuộc về “Dos imperial” của tác giả Bruno Aeberli là một dạng ảnh khám phá du lịch đương đại với sự sắp xếp tưởng như rời rạc, lộn xộn cả về hình ảnh lẫn từ ngữ về một chuyến đi để thể hiện sự khó khăn khi cố gắng truyền đạt những trải nghiệm cá nhân về một nơi chốn khác.
Và còn hàng loạt ý tưởng mới và độc đáo hơn nữa ở các cuốn sách ảnh còn lại...
Nhiếp ảnh - nghệ thuật thị giác
Matca là dự án độc lập thúc đẩy vai trò của nhiếp ảnh như một loại hình nghệ thuật thị giác. Xuất hiện từ 2016, Matca hoạt động trên nhiều nền tảng bao gồm tạp chí trực tuyến, không gian thực hữu và ấn phẩm in. Thay vì định hình theo một mô hình tổ chức cụ thể, Matca luôn thử nghiệm nhằm thích ứng với bối cảnh thực tế vốn luôn dịch chuyển.
Matca khởi đầu với tạp chí trực tuyến chuyên sâu về nhiếp ảnh. Website matca.vn liên tục được cập nhật với hơn 200 bài viết song ngữ thể hiện góc nhìn từ các tác giả khác nhau. Và như những người sáng lập chia sẻ: “Như bản tính siêu rộng của ống kính mắt cá, Matca (Mắt cá) là một tập thể đang nỗ lực sử dụng góc nhìn cởi mở của mình để tìm kiếm, tập hợp lại các nghệ sĩ và công chúng yêu nhiếp ảnh. Chúng tôi mong muốn Matca trở thành một không gian nơi người xem có thể dành thêm chút thời gian thưởng thức và suy ngẫm về các tác phẩm, bất kể là tài liệu hay trừu tượng”.
Matca cũng không “thiên vị” một thể loại hay đề tài nào cụ thể mà đề cao tiếng nói cá nhân và các phản biện nhiều chiều trong nhiếp ảnh.