Gần 20 năm lặn lội đi tìm những hiện vật lịch sử

Dọc theo con đường đê về xóm 9, xã Kim Chính, chúng tôi tìm đến Bảo tàng Kim Chính - nơi lưu giữ những hiện vật từ quá khứ, chiến tranh. Đây cũng là Bảo tàng tư nhân đầu tiên ở Ninh Bình được cấp phép hoạt động. Điều đặc biệt là Bảo tàng này được hình thành, xây dựng nên bởi những người cựu binh, một thời khoác áo lính, từng vào sinh ra tử ở chiến trường.

Chia sẻ với PV Lao Động, ông Dương Văn Đôn (người đã gây dựng nên Bảo tàng Kim Chính) chia sẻ, bắt đầu từ những hiện vật mà ông bà, bố mẹ để lại như: bình tông, đài cát sét, đồng hồ… đã nhen nhóm cho ông ý định đi sưu tầm hiện vật lịch sử thời chiến.

Vốn từng khoác áo lính và có thời gian tham gia quân ngũ nên việc kết nối thông tin với bạn bè ở các tỉnh, thành tương đối thuận lợi.

Khi có bất kỳ thông tin nào về các hiện vật ở các nơi báo về là ông lại lên đường, vào tận Tây Ninh, Quảng Trị, Huế... để tìm kiếm và sưu tầm mang về trưng bày.

Ông Đôn kể, không phải hiện vật nào khi phát hiện, tìm thấy cũng có thể mua được. Chính bởi ý nghĩa của chính hiện vật đó nên tổ chức, cá nhân sở hữu nó cũng không muốn trao đi. Có những hiện vật ông phải đi lại nhiều lần, vận dụng các mối quan hệ mới có được.

Từ năm 2005, đến nay đã gần 20 năm tôi và các cộng sự của mình luôn duy trì công việc sưu tầm hiện vật lịch sử. "Quá trình sưu tầm, sở hữu hiện vật đều được những người quản lý Bảo tàng chấp hành nghiêm các quy định của Luật Di sản văn hóa và có giấy chứng nhận. Do đó, những hiện vật này không thể "so đo" ở khía cạnh kinh tế bởi tâm huyết, công sức của người đi sưu tầm là không gì đo đếm được" - ông Đôn chia sẻ.  

Nơi lưu giữ những hiện vật… từ quá khứ

Là cộng sự đắc lực trong việc tìm kiếm, sưu tầm những kỷ vật chiến tranh của ông Dương Văn Đôn, ông Nguyễn Văn Tú, Giám đốc Bảo tàng Kim Chính cho biết, đã gắn bó với Bảo tàng này từ những ngày sơ khai. Ông coi bảo tàng cũng như nhà mình và hiện vật nơi đây như những người bạn đã từng một thời "vào sinh ra tử".

"Kiến tha lâu cũng đầy tổ", từ vài hiện vật đơn giản ban đầu, đến nay Bảo tàng Kim Chính đã sở hữu hơn 3.000 hiện vật, được chia làm 3 mảng: hiện vật chiến tranh, hiện vật thời bao cấp và hiện vật thuộc vùng đồng bằng Bắc Bộ xưa. 

Đến Bảo tàng Kim Chính, được chứng kiến và tận tay sờ vào các hiện vật một thời "hoa lửa" như: máy bay, tên lửa, đầu đạn, vũ khí, hầm bí mật… nhiều bạn trẻ đã bày tỏ sự thán phục, ngưỡng mộ trước tinh thần quyết chiến, quyết thắng, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ của lớp cha anh qua các cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc.  

Những hiện vậy được trưng bày ở đây đều cho thấy sự kỳ công, tâm huyết của những người sưu tầm. Tự phòng trưng bày tiền giấy, tiền đồng qua các thời kỳ của Việt Nam và một số nước trên thế giới đến các loại tem phiếu thời bao cấp như: sổ gạo, tem phiếu thực phẩm, giấy chứng nhận sở hữu xe đạp… gợi lên những hình ảnh thời bao cấp đầy gian khó.  

Ngoài ra, ở đây còn có khu trưng bày những hiện vật mang đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ xưa với cối xay lúa, cối đá, giần, sàng… là những đồ dùng trong sinh hoạt của người dân vùng nông thôn Bắc Bộ xưa cũng khiến những du khách trẻ vô cùng thích thú.  

"Từ quá trình sưu tầm cho đến việc hoàn thiện các thủ tục, giấy tờ, sắp đặt, trưng bày hiện vật… Bảo tàng Kim Chính đều nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của Sở Văn hóa, Thể thao, Bảo tàng tỉnh Ninh Bình, Bộ CHQS tỉnh Ninh Bình… và ở cả các tỉnh, thành có liên quan đến hiện vật" - ông Tú cho hay.  

Cũng theo ông Tú, sau quá trình nhiều năm sưu tầm, chuẩn bị các điều kiện, từ tháng 6.2020, Bảo tàng Kim Chính chính thức được UBND tỉnh Ninh Bình cấp phép hoạt động. Đã có nhiều đoàn khách trong huyện, trong tỉnh tìm về tham quan, tìm hiểu.

Với thế hệ sinh ra sau thời chiến, những hiện vật lịch sử nơi đây càng trở nên trân quý bởi bằng tâm huyết và trách nhiệm của những người lính bộ đội cụ Hồ như ông Đôn, ông Tú đã góp phần giáo dục truyền thống của quê hương, đất nước cho thế hệ trẻ bằng chính những hiện vật mang đậm dấu ấn lịch sử và thời gian.