Lượng và chất

Cuộc thi nhằm tuyên truyền, quảng bá vẻ đẹp, sự phát triển của đường biên giới hòa bình, hữu nghị, ghi nhận và tôn vinh những đóng góp, hy sinh của các thế hệ người Việt Nam, đặc biệt là các lực lượng vũ trang trong công cuộc bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, đồng thời nâng cao trách nhiệm của toàn Đảng, toàn quân và nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII.

Trong vòng 5 tháng kề từ khi phát động cuộc thi, Ban tổ chức cuộc thi đã nhận được 4.477 tác phẩm dự thi, trong đó có 4.078 ảnh đơn và 399 ảnh bộ (mỗi ảnh gồm 5-8 ảnh đơn) từ 745 nhiếp ảnh gia ở khắp 63 tỉnh thành ở Việt Nam. Hội đồng chung khảo đã chọn ra 2 Huy chương Vàng, 3 Huy chương Bạc, 6 Huy chương Đồng, 10 giải Khuyến khích và trưng bày 196 tác phẩm. Ban tổ chức và Nhà xuất bản Thông tấn xã Việt Nam cùng phối hợp để xuất bản cuốn sách ảnh “Tự hào một dải biên cương”.

Để có nhiều ảnh chất lượng tham gia cuộc thi, trước đó Hội nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam đã tổ chức hai trại sang tác cho các nghệ sĩ chụp ảnh về chủ đề này. Được tham gia chấm vòng sơ khảo, có thể thấy số lượng ảnh khá nhiều nhưng sự chênh lệch về trình độ các tay máy khá cao. Bên cạnh những bộ ảnh và ảnh đơn ấn tượng, còn nhiều ảnh trùng lặp, na ná giống nhau (do đi sáng tác chung), xử lý kỹ thuật non (kích màu quá rợ), ảnh mất nét, bố cục lỏng lẻo. Một số tác giả còn bị lạc chủ đề chụp nhiều cảnh ở vùng biển…

Thời gian chụp nhanh nên cũng chưa thấy những tác phẩm thực sự gây dấu ấn “đóng đinh” vào người xem, thể hiện được những hình ảnh mang tính biểu trưng sâu sắc về việc bảo vệ đường biên giới, việc phòng chống dịch Covid-19, hay những bộ ảnh thể hiện lớp lang chiều sâu văn hóa nét đặc sắc của các dân tộc thiểu số ở vùng biên. Tuy nhiên, nhìn toàn cảnh 196 ảnh triển lãm có thể thấy bức tranh đa dạng và phong phú.

Như ban tổ chức nhận xét cũng như lời đề từ trong cuốn sách: Các tác phẩm đã khắc họa vẻ đẹp của đất và người nơi biên giới, từ “Sắc màu biên giới”, “Lao Xa vào xuân”, “Mùa lúa chín nơi biên giới”, “Bình minh nơi biên giới xa xôi”, đến “Lễ hội đua bò độc đáo vùng biên giới”, “Mùa nước lũ vùng biên An Giang”, “Nghi lễ Cấp sắc” của dân tộc Dao đỏ. Mối quan hệ trên cơ sở hợp tác, hòa bình và phát triển giữa Việt Nam với các nước có chung đường biên giới được khẳng định qua các hình ảnh trao đổi thương mại tại các cửa khẩu, các cuộc gặp gỡ hữu nghị và tuần tra biên giới chung. Đặc biệt, tập sách ảnh có những hình ảnh đẹp, xúc động ghi nhận, tôn vinh những đóng góp, hy sinh của các thế hệ người Việt Nam, nhất là lực lượng vũ trang trong việc bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ.

Những cái tên quen

Đoạt giải tại cuộc thi lần này đều là những gương mặt quen thuộc. Huỳnh Văn Truyền (Đà Nẵng) nổi lên từ Festival nhiếp ảnh trẻ, sau đoạt huy chương vàng triển lãm ảnh toàn quốc và lần này lại đoạt hai giải. Huy chương vàng cho bộ ảnh: “Chốt kiểm soát bảo vệ biên giới phòng chống Covid-19” được chụp ở cột mốc Axan, Tây Giang, Quảng Nam, những ngày hết cách ly xã hội, bộ đội biên phòng giữ vững vùng biên, giúp dân chống dịch. Bộ ảnh có ảnh chân dung đặc tả nụ cười lạc quan của một người lính và một vài ảnh chụp từ trên cao giàu cảm xúc, thể hiện tình quân dân thắm thiết. Và Huy chương Đồng cho “Biên phòng cửa khẩu quốc tế Bờ Y” khắc họa hình ảnh bộ đội biên phòng tỉnh Kon Tum với việc thực hiện 3 khâu đột phá về Quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới, kiểm soát xuất, nhập cảnh. Huấn luyện, xây dựng chính quy, chấp hành pháp luật, kỷ luật; cùng với việc triển khai nhiều mô hình kinh tế hiệu quả. Bộ ảnh toàn cảnh - trung cảnh đẹp về màu sắc, tạo hình nhưng chưa gây cảm xúc mạnh. Một số bộ ảnh đoạt giải khác như “Mùa xuân ở Lao Xa” của Lê Việt Khánh giàu mỹ cảm, chất tạo hình hội họa như những bức tranh, những cô gái đá bóng vừa mạnh mẽ vừa đáng yêu trong “Nét đẹp thể thao vùng biên giới” của Vũ Văn Thành…

Trong số ảnh đơn đoạt giải khắc họa nét văn hóa đặc sắc vùng cao từ vẻ đẹp của những cô gái ở Lũng Cú (Hà Giang)cho đến nghề in hoa văn trên váy áo bằng sáp ong, vũ điệu vùng cao của đồng bào Hmong ở Hà Giang cho đến toàn cảnh ngôi làng trong mây ở Sapa (Lào Cai)… Và những tay máy đoạt giải như Trần Bảo Hòa (Bình Định), Huỳnh Phạm Anh Dũng (TPHCM), Ngô Tuấn Kiệt (Bình Dương)… đều là người quen nhận giải tại nhiều cuộc thi ảnh trước đó.

Vẫn thiếu sự xuất hiện của những tác phẩm đỉnh cao thực sự cũng như một tác giả có phong cách sáng tạo đậm nét.