“Đảo của dân ngụ cư” (ĐCDNC) – Kịch bản từng đeo bám Hồng Ánh suốt 10 năm trời, lúc chị còn đồng hành mật thiết cùng ekip “ruột” (Đạo diễn Thanh Vân – Nhuệ Giang, nhà biên kịch Nguyễn Quang Lập, quay phim Lý Thái Dũng...) cuối cùng cũng đã “nên cơm nên cháo” dưới bàn tay đạo diễn của người từng không ít lần giành giải “Nữ diễn viên xuất sắc” tại các kỳ LHP trong và ngoài nước. “10 năm trước, tôi từng mong muốn được là nhà sản xuất và đảm nhiệm một vai trong bộ phim này. Thế rồi khi đứng trước cơ hội được làm phim, lại là bộ phim truyện điện ảnh đầu tay, tôi cũng đã thử tìm kiếm những kịch bản khác, và đã mong có được một kịch bản do chính tay mình viết để được “toàn quyền” hơn với nó. Nhưng thêm lần nữa, ĐCDNC vẫn quyến rũ tôi hơn cả, mà không phải là một lựa chọn an toàn nào khác...” – Đạo diễn phim chia sẻ.

Một lựa chọn có phần mạo hiểm, cho một kịch bản có độ lùi thời gian khá lâu, không dễ gì “bắt vít” được vào hiện tại, lại cũng không chứa đựng những yếu tố ăn khách. Cần một “dũng khí” ở đạo diễn, khi mà 3 năm trước đó, bộ phim hành động “Đường đua” do Hồng Ánh tự bỏ tiền túi ra sản xuất lúc ra rạp đã thất bại khá nặng nề về doanh thu. “Phim đầu tư 9 tỉ, thu về 3 tỉ, lại còn phải cưa đôi cho nhà phát hành” – Hồng Ánh cho biết. Vì vậy, cô đã phải mất một thời gian khá dài để chuẩn bị tâm lý và tìm kiếm các điều kiện thuận lợi cho dự án mới này, từ kinh phí sản xuất cho đến ekip thực hiện... “Và cuối cùng, tôi đã may mắn tìm được”.

“Chuyện phim quả tình là không có gì mới, lại cũng không hẳn chứa đựng nhiều xung đột, kịch tính, mà vẫn là những phận đời nhỏ nhoi khát sống, khát yêu và không ngừng băn khoăn trên hành trình đi tìm hạnh phúc và ý nghĩa sống của mình... - như chúng ta đã từng được nghe kể đâu đó. Nhưng điều đáng nói ở đây là phim không chỉ dừng lại ở từng số phận riêng lẻ, những xung đột tình cảm giữa người với người mà thông qua đó, đã ít nhiều đưa ra được một bức tranh xã hội đa văn hóa, đa sắc tộc, xung quanh không gian sống của những phận người từ tứ xứ. Chính vì vậy mà câu chuyện theo tôi vẫn cần được kể ở thời điểm này, cho dù nó đã có một độ lùi thời gian đáng kể...” – Hồng Ánh giải thích lý do “nặng tình” của mình với ĐCDNC.

Một cái liều nữa của đoàn phim là chơi nguyên một dàn diễn viên hầu hết là người trẻ, có người thậm chí còn lần đầu đứng trước máy quay. “Không ít bạn trẻ lúc này tuy có tài và cả có thừa sự quyết liệt nhưng một mặt lại cũng lơ đãng hơn, cứ thoắt ra thoắt vào, thoắt ẩn thoắt hiện giữa các vùng lựa chọn. Đó là lý do mà tôi luôn muốn hướng sự lựa chọn của mình tới những bạn trẻ còn giữ được trong mình sự ngây thơ trong trẻo, chưa bị thị trường chi phối quá nhiều...” – Lý do lựa chọn những Ngọc Thanh Tâm, Nhan Phúc Vinh, Phạm Hồng Phước... của đạo diễn. Và câu trả lời vừa có là tại AIFFA là đề cử Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất cho Ngọc Thanh Tâm và cuối cùng, giải Nam diễn viên chính xuất sắc nhất đã thuộc về Phạm Hồng Phước, cùng hai giải thưởng quan trọng khác: Phim xuất sắc nhất và Quay phim xuất sắc nhất (NSND Lý Thái Dũng)... – một cú hattrick khá là ngoạn mục, cho một bộ phim đầu tay của một nữ đạo diễn vốn xuất thân từ diễn viên “tay ngang” và đến đâu cũng để lại dấu ấn.

Dù đã vắng bóng khá lâu trên màn ảnh rộng, nhưng Hồng Ánh vẫn là một gương mặt khó quên, sau những vai diễn đong đầy ẩn ức của chị trong Đời cát, Cầu thang tối, Thung lũng hoang vắng, Người đàn bà mộng du, Tâm hồn mẹ... Trong số đó, dù không ít vai diễn bị cho là lặp lại, không vượt qua được cái bóng quá mạnh mà “Đời cát” đã để lại, nhưng một mặt, cũng khó mà phủ nhận sở trường hơn người của Hồng Ánh ở dạng vai này. Khi chị sở hữu một vẻ mặt phụng phịu vừa rất đỗi trẻ thơ lại cũng “sặc đàn bà”, cái lúm đồng tiền lệch như khoan xoáy cả khi cười hay khóc, và đặc biệt là đôi mắt đen nóng bỏng, như sinh ra chỉ để tủi hờn...

Là người chăm chút khuôn hình cho Hồng Ánh trong nhiều bộ phim của Thanh Vân – Nhuệ Giang như “Thung lũng hoang vắng”, “Tâm hồn mẹ”; hay mới đây lại đồng hành cùng Ánh trong ĐCDNC, tay máy kỳ cựu Lý Thái Dũng từng chia sẻ với tôi về điều mà anh đánh giá cao hơn cả ở Hồng Ánh – diễn viên: “Ánh luôn có những chuyển động hết sức chủ động và tinh tế trước ống kính - chuyển động của một người hiểu nghề và đặc biệt yêu nghề. Những lao động của Ánh ở hiện trường, trước và trong khi bước vào khuôn hình luôn cho thấy Ánh quả thực tận tâm với vai diễn, dù đó là chính hay phụ, để đưa diễn xuất của mình đạt đến chiều sâu cao nhất...”. Nhưng một mặt, người bạn nghề thân thiết cũng thẳng thắn cho rằng: “Điểm yếu ở Ánh - nếu có - thì chính là việc cô ấy đã nhận lời đóng quá nhiều phim của anh chị Thanh Vân - Nhuệ Giang và để mình bị “mặc định” trong một dạng vai sở trường, làm giảm tò mò ở người xem mỗi lần xuất hiện trở lại. Quyết liệt là Ánh, mà cả nể cũng là Ánh...”. Còn người sở hữu “bộ sưu tập” này thì phân trần: “Đóng đinh vào một dạng vai là điều không ai muốn, khi làm nghề chuyên nghiệp. Nhưng quả thực, mỗi vai diễn cũng là một duyên số. Tôi đã từ chối, đạo diễn cũng đã có những phương án khác, nhưng cuối cùng lại vẫn phải duyên...”.

Và sau đó thì Ánh dừng lại, không phải là dứt hẳn nghề diễn, nhưng đã mạnh dạn hơn khi từ chối những vai diễn ít nhiều bắt chị phải lặp lại, dù lần trở lại nào của chị hầu như cũng được ghi nhận bằng những giải thưởng. “Nhạt lòng với nghề diễn thì chắc chắn là không. Nhưng đạo diễn quả thật cũng là một áp lực đầy mê hoặc và thú vị, có thể khiến nguồn năng lượng trong mình bung tỏa mạnh mẽ trên phim trường...” – Hồng Ánh nói về ngả rẽ mới của mình.

Hơn 5 năm trước, lúc Ánh mới trở về từ Singapore sau khóa học về sản xuất phim - khóa học mà Ánh đã quyết tâm theo đuổi không lâu sau ngày cưới, trong một cuộc trò chuyện dài với Ánh, tôi đã thấy ở chị ngùn ngụt tỏa ra cái khao khát trở thành một nhà làm phim độc lập: “Nếu là phim làm bằng tiền nhà nước, thì có lẽ mãi mãi vẫn chỉ là những vai diễn an toàn, những chuyện đời đặc trưng như thế... Thế nên tôi vẫn luôn mong chừng nào có đủ tiền, có được kịch bản hay, thì sẽ tự làm phim cho mình, và làm khác. Tôi muốn làm những bộ phim ngốn ít kinh phí, bối cảnh hẹp, ít diễn viên, để dễ xin tài trợ hoặc có thể làm bằng tiền của mình và không phải chịu áp lực, nhưng kể được những câu chuyện lạ làm ám ảnh người xem...”.

Hành trang nào cho Ánh, trên con đường trở thành một nhà làm phim độc lập, một nữ đạo diễn? “Cá tính quyết liệt, đôi khi hơi bảo thủ và ít khi chịu thỏa hiệp - đó là một tố chất mà tôi nghĩ rất cần có ở một đạo diễn và tôi đã nhìn thấy nó rất rõ ở những nữ đạo diễn thành công như Việt Linh, Nhuệ Giang dù vẫn biết để đi đến thành công ấy, các chị đều có những hy sinh cá nhân không nhỏ...” - Ánh nói, với thái độ của một người quyết dấn thân, dám làm dám chịu.