Danh sách những nghệ sĩ trượt NSND, và cả danh sách những nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu NSND đợt này vẫn tiếp tục trở thành chủ đề gây tranh cãi và để lại nhiều câu hỏi.

Việc NSƯT Quang Tèo và nhiều nguồn tin xác nhận anh trượt NSND do thiếu một phiếu bầu khiến quy định phong tặng trở nên “mù mờ”, bởi Nghị định số 40/2021/NĐ-CP ngày 30.3.2021 sửa đổi, bổ sung ghi rõ hồ sơ xét tặng cần đạt 80% số phiếu bầu từ hội đồng.

Với số lượng 15 ủy viên ở Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT, hồ sơ của nghệ sĩ Quang Tèo (tên thật Nguyễn Tiến Quang) phải có ít nhất 3 lá phiếu không ủng hộ mới bị đánh trượt. Nếu chỉ có một lá phiếu không ủng hộ, hồ sơ của NSƯT Quang Tèo vẫn đạt hơn 93% phiếu bầu, anh vẫn có thể trở thành NSND đúng quy định.

Những quy định xét tặng danh hiệu NSND – NSƯT xưa nay luôn là chủ đề tranh cãi không hồi kết. Sự chênh lệch, khác biệt giữa nghệ sĩ hoạt động tự do và nghệ sĩ trực thuộc các cơ quan nhà nước, giữa nghệ sĩ có danh tiếng, sức ảnh hưởng nhưng không làm hồ sơ xét tặng, và những nghệ sĩ “không ai biết mặt đặt tên” lại sở hữu “danh hiệu đầy mình” nhờ miệt mài tích lũy huy chương.

Chưa kể, còn có sự “lệch pha” khi nhiều ngành quanh năm có hội diễn, cuộc nào cũng “mưa huy chương”, trong khi nhiều ngành khác lại vài năm mới có một cuộc thi.

Giữa những tranh cãi nảy lửa, trên nhiều diễn đàn, khán giả lại nhắc nhớ nhiều nghệ sĩ luôn hoạt động âm thầm, lặng lẽ, không màng danh hiệu, dù họ có trong tay rất nhiều giải thưởng về diễn xuất.

Tiêu biểu có thể kể đến Hồng Ánh, khi còn hoạt động năng nổ, Hồng Ánh từng là nghệ sĩ sở hữu số lượng giải thưởng “khủng” bậc nhất trong giới điện ảnh.

Từ năm 1999, Hồng Ánh với vai phụ trong bộ phim Đời cát (đạo diễn-NSND Thanh Vân) đã từng đoạt giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất tại LHP Châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 45 tổ chức tại Hà Nội.

Hồng Ánh đoạt Bông Sen Vàng ở hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc tại LHP Việt Nam lần thứ 14 với vai diễn trong phim “Người đàn bà mộng du”. Năm 2008, Hồng Ánh đoạt thêm các giải thưởng điện ảnh với vai Hạnh trong bộ phim “Trăng nơi đáy giếng” của đạo diễn Vinh Sơn. Với vai diễn này, Hồng Ánh còn đoạt giải Nữ diễn viên chính xuất sắc tại LHP quốc tế Dubai.

Theo quy định, nghệ sĩ đoạt nhiều giải vàng cá nhân cấp quốc gia, quốc tế như Hồng Ánh sẽ thừa sức được phong tặng danh hiệu nếu làm hồ sơ đề xuất xét tặng. Tuy nhiên, Hồng Ánh luôn từ chối trả lời về chủ đề này.

Tương tự như Hồng Ánh, diễn viên Thái Hòa cũng đạt nhiều giải thưởng về diễn xuất tại Cánh Diều Vàng của Hội Điện ảnh và Bông Sen Vàng ở các kỳ Liên hoan phim quốc gia. Riêng trong năm 2023, Thái Hòa càn quét các giải thưởng ở hạng mục Nam chính xuất sắc nhất ở cả Cánh Diều Vàng và Bông Sen Vàng.

Thái Hòa được ví là “diễn viên triệu USD” của điện ảnh. Tuy nhiên, ngoài những vai diễn gây ấn tượng, anh sống khép kín, lặng lẽ, gần như không góp mặt ở các sự kiện giải trí, và cũng không xuất hiện ở các lễ trao giải. Thái Hòa cũng chưa bao giờ nhắc đến việc xét tặng danh hiệu.

Ngoài ra, nhiều nghệ sĩ khác cũng bày tỏ “không mặn mà” với danh hiệu, không làm hồ sơ xét tặng, trong đó có diễn viên Vân Dung.

Với các ca sĩ, hầu hết đều hoạt động tự do, dù có tên tuổi vị thế như Hồng Nhung, Mỹ Linh, Trần Thu Hà, Mỹ Tâm... đều chỉ có danh xưng “ca sĩ”. Những ca sĩ hoạt động tự do có danh hiệu gần như rất hiếm, lần này có Thanh Lam trở thành NSND.

Hầu hết ca sĩ được xét tặng danh hiệu NSND lần này đều thuộc các cơ quan quản lý nhà nước như Tấn Minh, Phạm Phương Thảo.

Mỗi nghệ sĩ sẽ có quan điểm riêng về danh hiệu, nói như diễn viên Vân Dung, “phục vụ khán giả, chinh phục khán giả mới là mục đích tối thượng của nghệ sĩ”.