Những vấn đề trong phát triển văn hóa

Theo PGS. TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hoá, giáo dục của Quốc hội, văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và phát triển đất nước. Đảng và Nhà nước ta luôn nhấn mạnh việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; xây dựng và phát triển văn hóa, con người đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.

Trong bối cảnh hiện nay, quan tâm cho phát triển văn hóa không chỉ thể hiện chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng nền tảng tinh thần, động lực, mục tiêu, mà còn là yếu tố hỗ trợ cho sự phát triển bền vững kinh tế - xã hội của đất nước. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều quan điểm, đường lối, chính sách, luật pháp cho phát triển văn hóa.

Nhờ đó, nhận thức về văn hóa ngày càng toàn diện và sâu sắc hơn; Xây dựng con người Việt Nam đang từng bước trở thành trung tâm của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; Nhiều tấm gương sáng trong phong trào thi đua yêu nước, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã được biểu dương, truyền cảm hứng cho toàn xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự nghiệp xây dựng nền văn hóa nói riêng, xây dựng và phát triển đất nước nói chung; Văn hóa trong chính trị và trong kinh tế bước đầu được coi trọng và phát huy hiệu quả, tích cực... 

Tuy nhiên, PGS. TS Bùi Hoài Sơn cho rằng, trong nhiều năm vừa qua, thể chế, chính sách và nguồn lực cho phát triển văn hóa cũng tồn tại một số vấn đề. Trong Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021, Tổng Bí thư đã chỉ rõ, đó là: “Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý văn hóa còn lúng túng, chậm trễ, nhất là trong việc thể chế hóa các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về văn hóa. Đầu tư cho văn hóa chưa đúng mức, còn dàn trải, hiệu quả chưa cao… Chất lượng và số lượng đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác văn hóa chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển văn hóa trong thời kỳ mới.

Bên cạnh đó, công tác giới thiệu, quảng bá văn hóa Việt Nam ra nước ngoài chưa mạnh; tiếp nhận tinh hoa văn hóa nhân loại còn hạn chế; chưa coi trọng đúng mức và có biện pháp tích cực để giữ gìn, bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp, đặc sắc của dân tộc”. 

Kết quả là chúng ta “thiếu những tác phẩm văn hóa, văn học, nghệ thuật lớn, tầm cỡ, phản ánh được tầm vóc của sự nghiệp đổi mới, có tác dụng tích cực đối với việc xây dựng đất nước, xây dựng con người”.

Tháo gỡ những điểm nghẽn

Theo PGS. TS Bùi Hoài Sơn, hội thảo “Thể chế, chính sách và nguồn lực cho phát triển văn hóa” do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức lần này chính là cách để cụ thể hóa các nghị quyết của Đảng, Kết luận của Tổng Bí thư để tháo gỡ những điểm nghẽn trong phát triển văn hóa.

Còn theo quan điểm của Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thuỷ, văn hóa là vấn đề luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm. Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đang hoàn thiện dự thảo một Nghị định về vấn đề này để Chính phủ xem xét. Trong đó sẽ đánh giá thực trạng sắp xếp bố trí đội ngũ cán bộ làm văn hóa trong thời gian qua có bất cập khi nhiều nơi bố trí cán bộ chưa đúng với năng lực, sở trường để phát huy năng lực của cán bộ.

Theo Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ, đây là điểm vấn đề lớn và mong tại hội thảo tới sẽ trao đổi thảo luận thêm về vấn đề này để ban hành chính sách lớn trong đào tạo bố trí cán bộ làm văn hoá, qua đó khắc phục những bất cập trong thời gian qua. Thứ trưởng Thủy cũng thông tin, hiện Bộ đang nghiên cứu chính sách đãi ngộ đặc thù đối với các văn, nghệ sĩ như: Múa, xiếc có tuổi nghề ngắn. Khi không còn tham gia trình diễn nữa sẽ bố trí phân công như thế nào cho phù hợp chứ không phải vắt kiệt sức khi đang lao động, còn không đủ sức khoẻ thì cho nghỉ.

Ông Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, văn hoá cần sự phối hợp các ngành với nhau. Hội thảo sẽ là diễn đàn để các giới, cơ quan quản lý, các nhà văn hoá chia sẻ. Với sự tham dự của các nhà lãnh đạo tại hội thảo sẽ xây dựng được thể chế chính sách và nguồn lực cho sự phát triển của văn hoá.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh, Trưởng Ban tổ chức Hội thảo nhấn mạnh, qua các tham luận, tổng hợp các ý kiến tại Hội thảo, Ban Tổ chức Hội thảo sẽ có những kiến nghị đối với các cơ quan có thẩm quyền để xem xét sửa đổi, bổ sung hoàn thiện về vấn đề thể chế, chính sách và cố gắng bảo đảm cho được nguồn nhân lực cũng như các thủ tục tài chính để phát triển văn hóa theo đúng mục tiêu mà Đảng đã nêu ra và đúng tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh khẳng định, Hội thảo sẽ là dịp để bàn luận, thảo luận các vấn đề quan trọng liên quan đến văn hóa để đưa ra các quyết sách đúng, các giải pháp sát với thực tiễn để triển khai tốt hơn, đi vào cuộc sống càng nhanh càng tốt.