Chọn lọc “hòa nhập không hòa tan”
“Đề nghị cấm tổ chức Halloween trong trường học”, “Phải cấm tổ chức Halloween trong trường học”… là hàng loạt các đề xuất trên khắp diễn đàn giáo dục trong vài ngày qua. Nguyên nhân của đề xuất này là do nhiều hình ảnh Halloween tại trường học nhưng có cảnh ma quỷ, máu me rùng rợn, cách ăn mặc kỳ dị, không phù hợp với văn hóa, thuần phong mỹ tục của người Việt Nam và văn hoá học đường. Điều này khiến không ít trẻ nhỏ khi chứng kiến những hình ảnh ma quái sẽ bị ám ảnh tâm lý, sợ hãi.
Là một trong số những trường tổ chức chương trình Halloween, ông Huỳnh Thanh Phú - Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Du (TPHCM) chia sẻ Halloween là lễ hội văn hóa hết sức nổi tiếng của phương Tây. Không bàn đến nguồn gốc xuất phát của nó, mà cần quan tâm đến giá trị ý nghĩa. Lễ hội này tạo ra nét đẹp về việc ghi nhớ và tri ân những oan hồn uẩn tử. Trẻ con tham gia hoạt động này sẽ giúp tăng tính cộng đồng, tính kết nối, tính sáng tạo và kỷ niệm trong một đời trẻ thơ. Nhìn lại ở Việt Nam chúng ta, tháng cô hồn và hội tảo mộ dành cho người quá cố chẳng phải cũng là một Halloween nhìn từ một góc độ tương đồng nào đó hay sao? Mỗi một nền văn hóa có cái biểu hiện khác nhau của chúng, ông Phú bày tỏ.
Vì thế, vị hiệu trưởng này cho rằng, thế giới hiện tại là thế giới phẳng, sự kết nối giao thoa văn hóa là chuyện vốn dĩ hết sức bình thường. Vấn đề ở đây không phải là phê phán ai hay phê phán nền văn hoá nào, vấn đề ở đây là chúng ta phải biết chọn lọc “hòa nhập không hòa tan”.
Theo ông Phú, hiện tại, Việt Nam có rất nhiều khách phương Tây sang du lịch và hàng năm có trên hàng chục nghìn du học sinh sang phương Tây học tập, hoặc người nước ngoài về Việt Nam học. Vậy, việc tiếp nhận và tổ chức có chọn lọc các lễ hội văn hóa của họ đó chính là cần thiết. Ông cũng thẳng thắn chỉ rằng với tâm lý của trẻ, nếu không tổ chức trong trường học thì các em cũng sẽ tìm ra bên ngoài. Lúc đó, khó mà kiểm soát hết những tình huống, sự cố xảy ra. Vậy tại sao không cho các em một sân chơi an toàn ngay trong môi trường giáo dục?
Quan tâm tới tâm lý, lứa tuổi phù hợp
ThS.BS Phạm Văn Giào - Viện Trưởng Viện Ứng dụng Khoa học Tâm lý - Giáo dục cho rằng, lễ hội Halloween đã được du nhập và phổ biến về Việt Nam trong nhiều năm qua, được tổ chức với nhiều hình thức khác nhau, nhưng nhiều nơi tự phát, trào lưu mà chưa hiểu hết được ý nghĩa, nhân văn, tính giáo dục qua hoạt động của lễ hội, chưa mang tính giáo dục phù hợp với bản sắc, văn hóa dân tộc.
Phân tích góc độ tâm lý, ông Giào cho rằng, trước nhiều hành động, hình ảnh khác lạ tại Lễ hội Halloween đã tạo nên nỗi ám ảnh, gây lo sợ cho trẻ vì thế nhiều bậc phụ huynh đề xuất cấm tổ chức Halloween trong trường học. Phụ huynh nghĩ rằng lễ hội này không phù hợp với giới trẻ có thể do người lớn “không quản được” hoặc chúng ta chưa thật sự hiểu rõ về giá trị ý nghĩa của lễ hội.
“Chúng ta không nên cấm lễ hội này, mà thay vào đó hãy lồng ghép tính giáo dục nhân văn vào từng hoạt động” - Viện Trưởng Viện Ứng dụng Khoa học Tâm lý - Giáo dục bày tỏ.
Đồng quan điểm, PGS.TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm Khoa Các khoa học giáo dục, Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội nhấn mạnh bản thân tất cả lễ hội của nước ngoài khi áp dụng vào nền văn hóa của Việt Nam, nhất là tại các trường học thì chúng ta nên hiểu được ý nghĩa của nó chứ không chỉ là áp dụng một cách hình thức.
Theo PGS Nam, thầy cô, cha mẹ cần phải xác định ở lứa tuổi nào thì trẻ con sẽ không phân biệt được thực và ảo. Ví dụ như là ở bậc mầm non và tiểu học, trẻ nhìn thấy một người mà đeo mặt nạ quỷ thì cũng sẽ tưởng tượng là con quỷ thật và về nhà gặp ác mộng. Với lứa tuổi nhỏ, bố mẹ, thầy cô cần thiết chọn cho con những bộ trang phục, đồ trang trí phù hợp với lứa tuổi, nhận thức.
“Nhiều lễ hội của nước ngoài khi vào Việt Nam thì bị một số người áp dụng rất hình thức mà không hiểu rõ bản chất, ý nghĩa, bài học; thậm chí còn làm cho nó giật gân hơn. Thầy cô, cha mẹ cần phải xác định ở lứa tuổi nào thì trẻ con sẽ không phân biệt được thực và ảo để có những sáng tạo phù hợp. Tôi cũng không đồng ý với các ý kiến cực đoan là cấm luôn, không tổ chức Halloween trong trường học nữa. Mình phải lấy cái lễ hội này để giáo dục cho đứa trẻ, thông qua đó giúp đứa trẻ trở thành công dân toàn cầu bằng cách hiểu được văn hóa lễ hội của nhiều quốc gia trên thế giới”, PGS.TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm Khoa Các khoa học giáo dục, Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho hay.