Gian nan như “Đường Trần”
Tự truyện “Đường Trần - Ngọn lửa không bao giờ tắt” vừa ra mắt tại TPHCM được tác giả Trần Tố Nga - người đại diện cho hàng triệu nạn nhân da cam Việt Nam khởi kiện các công ty hóa chất Mỹ - hoàn thành khi nằm chờ phẫu thuật tại Pháp, và chống chọi với căn bệnh ung thư. “Cuốn sách “Đường Trần” ra đời trong một nỗ lực hết sức, ai nghe nói cũng trố mắt. Là bởi tôi chờ đợi hoàn thành cuốn sách ở bên nước Pháp trong thời gian chờ đợi bên bàn mổ. Một người bạn bay từ Việt Nam qua cùng tôi biên tập từng cuốn sách trong thời gian tôi xạ trị trong 5 tuần. Và xạ trị xong thì tôi bay về đây” - bà Trần Tố Nga chia sẻ.
“Đường Trần” nơi nào tôi đi cũng đều hết sức khó khăn, nếu như anh chị thấy ở đây bóng dáng của mình, thấy hiện lên hình ảnh những người đã hy sinh, nếu anh chị em con cháu họ Trần chúng tôi đọc sách mà nhủ rằng mình sẽ đi tiếp con đường của ông bà, thì tôi rất vui. Có thể nói, sau cuộc chiến da cam, đến cuộc chiến ung thư, và bây giờ là sự cống hiến chứ không phải cuộc chiến. “Đường Trần” xin gửi lại cho thế hệ trẻ. Thế hệ chúng tôi đã làm xong nhiệm vụ của mình, đã đi gần trọn đường trần của mình, nhưng tương lai của đất nước, hạnh phúc của nhân dân, bình an của mọi người nằm trong tay thế hệ trẻ. Trần Tố Nga chỉ đại diện cho một thế hệ, trao lại cho thế hệ sau. Con đường đó sẽ không nhiều hy sinh, nhiều bom đạn, nhưng đó là con đường trần rất gian nan trong hòa bình.
Ngày trước thế hệ chúng tôi chiến đấu, hy sinh vì nhìn thấy kẻ thù trước mắt. Còn hiện nay hòa bình rồi, kẻ thù là ai thì các bạn phải dùng sự sáng suốt trong trí tuệ, trong tim để đi tiếp con đường của mình”.
Hơn 440 trang sách là lời kể của bà Tố Nga về cuộc đời 75 năm sống, chiến đấu kiên cường, bất khuất qua hai cuộc chiến tranh, từng sinh con trong tù, từng chịu nhiều đòn tra tấn tâm lý dã man của kẻ địch và đã vượt qua hoàn cảnh, sẵn sàng theo đuổi công lý đến cuối đời mình. Độc giả bị thu hút qua từng trang sách bởi người phụ nữ này quá thông minh, mưu trí, can đảm, trong thời điểm đen tối nhất vẫn nghĩ ra cách để bản thân không trở nên mềm yếu và bị kẻ thù lợi dụng. Và khi tham gia vụ kiện các công ty hóa chất Mỹ, đòi bồi thường cho 4 triệu nạn nhân da cam Việt Nam, bà biết mình dấn thân vào con đường khó khăn, nhưng nghĩ rằng nếu chiến thắng, đây sẽ là tiền lệ cho các nạn nhân da cam trên thế giới tìm được công lý.
Truyền lửa cho thế hệ trẻ
Thông qua cuốn sách, bà Trần Tố Nga bày tỏ mong muốn có thể truyền ngọn lửa về tình yêu quê hương, đất nước, sống vì lý tưởng cao đẹp của nhiều thế hệ đi trước đến với các bạn trẻ Việt Nam hiện nay; đồng thời cũng chia sẻ, thế hệ trẻ Việt Nam tuy có rất nhiều cơ hội để phát triển, hòa nhập thế giới nhưng rất cần sự tỉnh táo, sáng suốt và bản lĩnh vững vàng, biết đâu là hạnh phúc thật sự và sống, đấu tranh vì công lý, lẽ phải.
Bà Trần Tố Nga nguyên là phóng viên Thông tấn xã Giải phóng. Sau năm 1975, bà từng là Hiệu trưởng Trường Lê Thị Hồng Gấm, Hiệu trưởng Trường Marie Curie, rồi Hiệu trưởng Trường Sư phạm kỹ thuật TP.Hồ Chí Minh. Sau khi về hưu, bà đã tham gia nhiều hoạt động từ thiện. Bà được Nhà nước Pháp tặng Huân chương Bắc Đẩu Bội tinh.
Tháng 5.2009, bà Tố Nga ra làm nhân chứng tại Tòa án Lương tâm quốc tế ở Paris xét xử 37 công ty hóa chất Mỹ đã cung cấp chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh xâm lược Việt Nam. Từ đó, bà đứng đơn kiện các công ty hóa chất Mỹ đã làm cho bà cùng hàng triệu người Việt Nam bị nhiễm chất dioxin. Bà Tố Nga tự nhận đây là cống hiến cuối cùng của cuộc đời mình.
40 năm sau chiến tranh, bà Tố Nga mới phát hiện mình và hai người con bị nhiễm chất độc da cam. Năm 2013, với sự giúp đỡ của các luật sư, bà Trần Tố Nga đã tiếp tục đứng đơn khởi kiện các công ty hóa chất Mỹ đã sản xuất chất da cam, đòi bồi thường cho 4 triệu nạn nhân da cam Việt Nam. Năm 2014, Tòa đại hình Evry của Pháp đã chấp nhận đơn kiện và đơn kiện đã được chuyển đến 26 tập đoàn hóa chất Mỹ đã sản xuất chất da cam trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Tháng 9.2017, bà Tố Nga sẽ quay trở lại Pháp dự phiên tranh tụng thứ 9.