Trước đây, chỉ những người kinh doanh buôn bán mới mua vàng vào ngày này với mục đích cầu một năm mới nhiều tài lộc. Qua thời gian, những người làm công việc khác, không nhất thiết phải kinh doanh cũng đổ xô đi mua vàng trong ngày này với một niềm tin không có căn cứ rằng vàng mang ý nghĩa phú quý cát, tài lộc may mắn cho năm mới.
Bởi trong quan niệm của nhiều người, vàng biểu thị cho phú quý và may mắn. Bên cạnh đó, Thần Tài là vị thần chuyên quản tài phúc của thiên hạ. Bất kỳ ai nhận được sự giúp đỡ của ông thường gặp may mắn, thuận lợi trong nhiều khía cạnh đời sống.
Từ đó, việc sắm vàng ngày vía Thần Tài - mùng 10 tháng Giêng - từ lâu đã trở thành thói quen của nhiều gia đình Việt Nam. Vào ngày này, người dân xếp hàng từ sáng sớm để đi mua vàng.
Cùng với đó, các doanh nghiệp kinh doanh vàng cũng bắt đầu cuộc đua lớn nhất năm, đưa ra thị trường hàng triệu sản phẩm để phục vụ nhu cầu của khách hàng.
Tuy nhiên, trên thực tế, vàng chỉ là kim loại quý, có khả năng tích trữ cao nên được nhiều người tích trữ lâu dài như một thứ tài sản có giá trị bảo toàn và sinh lời.
Những năm gần đây, khi hiểu đúng hơn về ngày Vía Thần tài, người dân không còn đổ xô, chen chân xếp hàng để mua vàng nữa. Thay vào đó, người ta chỉ mua một chút gọi là "lấy vía" để cầu may cho cả năm.
Trao đổi với Lao Động, PGS. TS. Đinh Hồng Hải (Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, sự hình thành các quan niệm tín ngưỡng như ngày vía Thần tài với mục đích cầu cho một năm mới nhiều tài lộc xuất phát từ quan niệm cầu tài cầu lộc và “có thờ có thiêng, có kiêng có lành” trong văn hóa dân gian của người Việt.
Trên thực tế, nếu mua một ít để cầu may (mang ý nghĩa tượng trưng như đi hái lộc) thì không có gì phải bàn nhưng việc đổ xô đi mua vàng lại làm mất đi ý nghĩa cầu may mà có thể biến tướng thành mua tranh bán cướp phản cảm.
"Sự biến tướng này cũng giống như hiện tượng “cướp ấn” hiện nay, thể hiện tâm lý bất an của nhiều người, dễ làm giàu cho các “doanh nghiệp tâm linh” mà thôi" - PGS. TS. Đinh Hồng Hải bày tỏ.