Người xem có dịp thưởng ngoạn những tác phẩm ảnh báo chí xuất sắc nhất thế giới năm qua và cảm nhận rõ sức mạnh của ảnh báo chí trong thời đại công nghệ số hôm nay. Đây là sự kiện nổi bật trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hà Lan.

Một thế giới của xung đột, bất ổn

Những tác phẩm thắng giải cuộc thi ảnh báo chí thế giới danh giá nhất 2018 do Tập đoàn ảnh báo chí thế giới (World Press Photo Foundation, thành lập từ năm 1955) tổ chức được trưng bày. Thông thường, các triển lãm ảnh của WPP lưu diễn tại 100 thành phố ở 45 quốc gia, với Việt Nam đây là lần trở lại sau nhiều năm vắng bóng.

Ấn tượng đầu tiên là chiến tranh và xung đột được phản ảnh đậm nét. Nhưng nói như giám tuyển (curator) cho triển lãm, “không thiếu nước mắt và nỗi buồn nhưng từ đó vẫn thấy ánh lên niềm hy vọng”.

“Cuộc khủng hoảng Venezuela” của Ronaldo Schemidt, PV ảnh người Venezuela (hãng thông tấn AFP), với khoảnh khắc đắt giá ngọn lửa bùng cháy trên lưng một người biểu tình trong cuộc đụng độ với cảnh sát ở Caracas, vượt lên trên 73.044 bức ảnh giành giải thưởng lớn của năm.

Bức ảnh toàn cảnh ấn tượng về những người dân Rohingya theo đạo Hồi ở bang Rakhine tại khu tái định cư Leda đang nhìn những ngôi nhà họ ở bên kia biên giới Myanmar bị thiêu cháy của Md Masfiqur Akhtar Sohan (Reuters) đoạt giải ba trong hạng mục tin tức General News Singles.

Người xem cũng lặng đi đồng cảm với người đàn bà Iraq ngồi câm lặng bàng hoàng cách ngôi nhà bị phá hủy vài mét trong một vụ đánh bom, đang chờ đợi thi thể của thân nhân được đưa ra khỏi đống đổ nát. Bức ảnh này giành giải nhất hạng mục ảnh Tin tổng hợp - General news - stories của nhiếp ảnh gia người Ireland, Ivor Prickett (New York Times)... Rồi hình ảnh cuộc chiến của lính đặc nhiệm Iraq với quân Hồi giáo cực đoan (IS), cuộc sống khốn khó của người tị nạn, số phận những người lam lũ trước viễn cảnh những con kênh - nơi cư trú của họ bị đe dọa xóa sổ để nhường chỗ cho cao ốc tại Lagos, Nigeria… Tất cả đều thể hiện những gam màu tối của cuộc sống trên hành tinh.

Nhưng với tôi, ấn tượng nhất là chùm ảnh của Keba Khamis - Giải Nhất “Những vấn đề đương đại”. Thật xót xa trước “hủ tục” là phẳng ngực bằng đá nóng của người Cameroon. Họ tin rằng việc này sẽ giúp ngực phụ nữ dậy thì không tiếp tục phát triển như bình thường, và đáng nói mục đích của việc này là ngăn trẻ em bị hiếp dâm.

Bộ ảnh đen trắng đầy ám ảnh, tiêu biểu là bức ảnh bà mẹ trẻ Veronica 28 tuổi, đang xoa bóp ngực cho đứa con gái 10 tuổi Michelle.

Và niềm vui sống, lạc quan

Nếu tất cả chỉ là bức tranh màu tối thì thật đáng buồn nhưng may thay vẫn còn đó những điểm sáng.

Giải Nhất cho dự án ảnh dài hạn của nữ tác giả Carla Kogelman (Hà Lan) chụp hai em bé sống ở một miền quê hẻo lánh ở Áo, một ngôi làng phát triển năng lượng sinh học - nơi tự sản xuất và cung ứng năng lượng từ chất thải nông nghiệp và các nguồn năng lượng tái tạo khác. Suốt 5 năm trời, nữ tác giả đã dành thời gian mùa hè 1, 2 tuần để thăm 2 em bé và ghi lại những khoảnh khắc ấm áp, thân mật và sự trưởng thành của chúng.

Giải ba ảnh đơn chủ đề: “Con người” thuộc về tác giả Trung Quốc, Li Huiaifeng lại là hình ảnh hai ông già là hai anh em sống trong một ngôi nhà truyền thống kiểu hang động ở vùng núi cao tận hưởng khoảnh khắc thú vị với chiếc máy vi tính và con chó yêu hòa với niềm vui của chủ. Một hình ảnh đáng yêu thể hiện rõ sức mạnh của công nghệ trong thời đại hôm nay, nó có thể phủ sóng và tác động đến những vùng xa xôi nhất. Bức ảnh có bố cục và ánh sáng tuyệt đẹp như một bức tranh cổ điển.

Hay bức ảnh đoạt giải ở hạng mục tin tức General News Singles thuộc về Richard Tsong-Taatarji, khi diễn tả khoảnh khắc xúc động John Thompson được ôm và động viên khi anh lên tiếng tại cuộc tập hợp tưởng nhớ về cái chết của người bạn thân Castile, 2 ngày sau khi cảnh sát Jeronimo Yanez - người nổ súng bắn chết Castile - phải chịu mọi cáo buộc tội danh…

Những bức ảnh đoạt giải báo chí thế giới lần này thể hiện rõ sự mạnh mẽ, dũng cảm của các PV ảnh để phản ánh sự thật, niềm vui và nỗi buồn trên hành tinh. Cách thức tiếp cận vấn đề và cách kể chuyện qua ngôn ngữ nhiếp ảnh là điều mà các PV ảnh Việt Nam có thể tham khảo và học tập qua triển lãm lần này.

Và mọi người đều hy vọng những triển lãm ảnh danh giá như thế này sẽ tiếp tục đến với Việt Nam có thể chỉ là 2 năm hay 5 năm tới chứ không cần đợi đến 15 năm.