Lao động khu vực phi chính thức dễ bị tổn thương

Đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp ở một số địa phương, đặc biệt là làn sóng dịch lần thứ 4 bùng phát cuối tháng 4.2021 đã ảnh hưởng lớn đến tình hình lao động, việc làm. Lao động có việc làm giảm, tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm tăng.

Lực lượng lao động đã không tăng theo đà tăng dân số: Lực lượng lao động Quý II/2021 là 51,1 triệu người thấp hơn 304 nghìn người so với cùng kỳ năm 2019.

Lao động 15 tuổi trở lên có việc làm chỉ còn là 49,9 triệu người thấp hơn 500 nghìn người so với năm 2019. Lao động có việc làm ở khu vực nông thôn là 31,8 triệu người, giảm 369,3 nghìn người; lao động nữ là 23,4 triệu người, giảm 110,4 nghìn người.

Lao động khu vực phi chính thức là lao động dễ bị tổn thương nhất nhưng do diễn biến phức tạp của dịch COVID-19 đã làm cho tỷ lệ lao động khu vực phi chính thức tăng lên.

Tỷ lệ lao động có việc làm phi chính thức hiện tại được ghi nhận đạt cao nhất trong vòng 3 năm trở lại đây. Điều này chứng tỏ dịch COVID-19 đã không chỉ tước đi cơ hội có việc làm của hàng triệu lao động mà còn đẩy nhiều lao động khác rơi vào trạng thái dễ bị tổn thương do không có việc làm chính thức.

Số lao động thiếu việc làm cả nước tại quý II/20121 là 1,1 triệu người (2,6%), sự bùng phát của dịch bệnh đã làm tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi ở khu vực thành thị tăng lên 2,8%, tỷ lệ thiếu việc làm ở khu vực nông thôn là 2,49%.

Tác động tiêu cực của dịch COVID-19 còn thể hiện qua số lao động bị mất việc làm nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp là 453.074 người, giảm 25,8% so với cùng kỳ năm 2020 (569.929 người).

Dịch COVID-19 tác động vô cùng tiêu cực đến lao động

Trong quý II năm 2021, cả nước có 12,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch COVID-19 bao gồm người bị mất việc làm, phải nghỉ giãn việc/nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập,…

So với quý I năm 2021, dịch COVID-19 đã làm tăng thêm 3,7 triệu lao động rơi vào tình trạng bị ảnh hưởng tiêu cực. Nhóm bị ảnh hưởng nhiều nhất là nhóm lao động ở độ tuổi từ 25-54 với 75% lao động bị ảnh hưởng.

Trong tổng số 12,8 triệu người bị tác động tiêu cực bởi đại dịch COVID-19, có 557 nghìn người bị mất việc, chiếm 4,4%; 4,1 triệu người phải tạm nghỉ/tạm ngừng sản xuất kinh doanh, chiếm 31,8%; 4,3 triệu người bị cắt giảm giờ làm hoặc buộc phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên.

Lao động khu vực thành thị chịu thiệt hại nhiều so với hơn khu vực nông thôn. Có 21,9% lao động khu vực thành thị bị ảnh hưởng xấu, trong khi đó con số này ở nông thôn là 14,3%.

Trong 3 khu vực thì lao động khu vực nông, lâm, nghiệp và thủy sản chịu ít tác động tiêu cực của dịch nhất (có 8,9% lao động trong khu vực này bị ảnh hưởng).

Nguyên nhân sụt giảm hoạt động sản xuất kinh doanh xuất phát từ dịch COVID-19 phải hạn chế, kiểm soát chặt đường biên giới giữa các nước đã gây ra khó khăn về nguyên liệu đầu vào, xuất khẩu hàng hoá, thiếu chuyên gia phục vụ cho sản xuất kinh doanh.

Nguy hiểm hơn, các đợt dịch trong những tháng đầu năm 2021 tấn công vào các khu công nghiệp, khu chế xuất – nơi tập trung một lượng lớn lao động, tạo ra nguồn thu, là hoạt động sản xuất kinh doanh chính của đất nước.

Tại Bắc Giang buộc phải tạm đóng cửa 4 khu công nghiệp với 322 doanh nghiệp với tổng số gần 150 ngàn lao động tạm ngừng việc. Bắc Ninh có 42.000/320.000 lao động phải ngừng việc; Hải phòng có hơn 30 ngàn lao động bị ảnh hưởng tiêu cực; tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc,… cũng đã phải phong toả đóng các nơi làm việc mà có liên quan đến các ca bệnh, làm ảnh hưởng đến hàng triệu ngàn lao động.

Ngoài ra, hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài chịu tác động tiêu cực khi nhiều quốc gia đóng cửa, thực hiện giãn cách xã hội và không tiếp nhận lao động.