Dân có thể lựa chọn
Theo đó, 6 dự án cao tốc Bắc-Nam sử dụng nguồn vốn đầu tư công, thực hiện chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ, Bộ GTVT đang phối hợp Bộ Tài chính để tính toán phương án thu phí các dự án sử dụng vốn ngân sách, sớm trình Chính phủ và báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bổ sung và danh mục phí và lệ phí, tập trung trước tiên vào các dự án cao tốc do có lựa chọn cho người dân. Đại diện vụ PPP cho rằng, cao tốc là tuyến chạy tốc độ cao, chạy riêng và song song với các tuyến đường khác, nên người dân có quyền lựa chọn, để trả phí thì đi cao tốc, không thì đi Quốc lộ 1. Bộ Giao thông Vận tải sẽ xác định giá vé cho từng thời điểm, có điểm khởi đầu và điểm kết thúc, ở từng giai đoạn sẽ có bước nhảy và sẽ áp dụng theo đúng quy định của hợp đồng.
Liên quan đến mức thu phí ba đoạn tuyến cao tốc Mai Sơn- Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo-Phan Thiết và Phan Thiết-Dầu Giây với tổng mức đầu tư gần 40.000 tỉ đồng từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước, đại diện Bộ GTVT cho biết, ba đoạn tuyến cao tốc này dự kiến hoàn thành vào năm 2023 đồng thời có tổ chức thu phí với mức từ 1.500-2.000 đồng/km.
Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải - ông Nguyễn Ngọc Đông - cho rằng, phương tiện muốn lưu thông thì phải trả tiền, còn nếu không thì có thể lựa chọn để lưu thông tuyến đường khác, như Quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh.
Sẽ thu phí trọn đời
Liên quan đến vấn đề thu phí tại các dự án cao tốc đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước, đại diện Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho rằng, trong dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi, Bộ GTVT đã đề xuất quy định thu phí cao tốc trọn đời nhằm tạo ra phát triển đồng bộ, có kinh phí để hoàn thiện đường ở nơi khác. Theo đó, sau khi tuyến cao tốc được đầu tư theo hình thức BOT hoàn thành thu phí hoàn vốn sẽ được chuyển giao cho Nhà nước quản lý, khi đó vẫn sẽ tiếp tục thu phí.
Nguồn phí đó là để phục vụ cho việc quản lý, bảo trì. Còn nếu thu phí mà dư ra, Nhà nước sẽ tiếp tục đầu tư các tuyến đường mới, đó là lý do tại sao gọi là thu phí cao tốc trọn đời. Do đó, việc tổ chức thu phí trước tiên là để điều tiết giao thông, để có nguồn lực nâng cao chất lượng dịch vụ lưu thông trên tuyến đường thu phí đó và tiếp tục phát triển hệ thống đường bộ nói chung, trong đó có đường cao tốc. Dù tuyến đường đó được đầu tư bằng nguồn vốn Nhà nước, doanh nghiệp hay hình thức BOT đều phải thu phí để hoàn vốn.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Đông, hiện phí bảo trì đường bộ thu với ôtô, để bảo trì toàn bộ hệ thống đường quốc lộ, tỉnh lộ, đường huyện, xã; có nước thu qua xăng dầu, có nước thu theo tải trọng xe… mà hằng ngày phương tiện đó sử dụng. Còn với cao tốc, nếu phương tiện sử dụng phải trả phí riêng cho đoạn đường đó, để bảo trì và thu hồi vốn đầu tư để Nhà nước đầu tư cho các tuyến đường mới. Còn nếu không trả phí, chủ xe có quyền lựa chọn đi các tuyến quốc lộ khác, nên không có việc phí chồng phí.