2 cây cầu, 2 số phận

Có mặt tại huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, chúng tôi bắt gặp biển chỉ dẫn, cầu Thái Hà đi thẳng 3km, còn rẽ trái 2km sẽ đến cầu Hưng Hà.

Khảo sát tại cầu Hưng Hà, phóng viên ghi nhận lượng phương tiện đi lại đông đúc. Ngược lại phía cầu Thái Hà, lượng khách lại rất đìu hiu.

Ông N.V.T đi ôtô cá nhân từ phía Thái Bình sang Hà Nam cho biết, nhà ông ở Lý Nhân, Hà Nam. Bình thường ông chọn đi cầu Hưng Hà vì cầu này không mất phí, thi thoảng có việc gấp ông mới lựa chọn đi cầu Thái Hà để tiết kiệm thời gian.

Còn anh B.M.T - một tài xế xe tải - chia sẻ, hầu như xe tải đều lựa chọn cầu Hưng Hà vì không mất phí. Tuy nhiên, gần đây, anh chở hàng cho người dân sát chân cầu Thái Hà (phía Hà Nam) nên mới hay đi qua cầu này.

Ông Nguyễn Chí Toại - Trạm trưởng BOT Cầu Thái Hà - cho biết, hiện tại lưu lượng qua cầu BOT cầu Thái Hà rất thấp, dẫn đến doanh thu chỉ bằng 19% so với phương án tài chính hợp đồng BOT.

"Doanh thu thấp, dẫn đến không có điểm kết thúc hoàn vốn. Do đó, kéo dài thời gian thu phí không có ý nghĩa gì với phương án tài chính", ông Nguyễn Chí Toại nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Chí Toại, nguyên nhân của tình trạng này do cầu Hưng Hà (ra đời sau) không thu phí. Phương tiện lưu thông Hà Nam - Thái Bình lựa chọn cầu Hưng Hà để tránh thu phí.

Có một nghịch lý là phương tiện muốn đi qua cầu Hưng Hà (đoạn qua huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam), bắt buộc phải đi qua một đoạn đường dẫn do Công ty BOT Cầu Thái Hà đầu tư. Tuy nhiên, do trạm thu phí nằm ở phía đầu cầu Thái Bình nên dù đi qua đường do BOT cầu Thái Hà đầu tư, chủ phương tiện vẫn không cần trả phí.

BOT cầu Thái Hà kiến nghị, cơ quan nhà nước cần có phương án yêu cầu phương tiện sử dụng đường do BOT cầu Thái Hà đầu tư đến đâu thì phải nộp phí đến đó.

Nếu biết trước đã không đầu tư

Chia sẻ với Báo Lao Động, ông Ngô Tiến Cương - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần BOT Cầu Thái Hà - bày tỏ: Nếu biết trước cơ quan chức năng khởi công cầu Hưng Hà sau 1 năm, đơn vị đã không đầu tư làm cầu BOT Thái Hà.

Nguyên nhân bởi vị trí 2 cây cầu này rất sát nhau. Để xây cầu BOT, doanh nghiệp phải bỏ 1.500 tỉ đồng “tiền túi” đầu tư. Còn cầu Hưng Hà khởi công sau 1 năm xây sau bằng nguồn vốn ODA (có tổng mức đầu tư gần 3.000 tỉ, gấp đôi mức đầu tư cầu Thái Hà). Nhưng cầu Hưng Hà đầu tư bằng nguồn vốn ODA nên chủ phương tiện sẽ không phải trả phí.

“Nếu có ý định xây cầu Hưng Hà, cơ quan chức năng cần thông báo trước cho doanh nghiệp không đầu tư xây cầu BOT Thái Hà nữa để đỡ lãng phí nguồn lực”, ông Cương chia sẻ.

Hiện nay, 90% lưu lượng các xe khi lưu thông từ phía Hà Nam sang Thái Bình, Hải Phòng và ngược lại đều chọn phương án đi qua cầu Hưng Hà để tránh bị thu phí. Việc này khiến cho doanh nghiệp BOT cầu Thái Hà “vỡ trận”.

Theo Công ty BOT cầu Thái Hà, từ 10.1.2019, cầu BOT Thái Hà được Bộ Giao thông Vận tải cho phép thu phí. Tính đến nay được 65 tháng. Về lưu lượng xe, phương án tài chính và doanh thu thu phí chỉ đáp ứng được 15 - 19% so với phương án được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt.

Doanh thu thu phí trung bình hàng tháng chỉ đạt 2,8 tỉ đồng. Tổng mức phí thu được trong 65 tháng khoảng 182 tỉ đồng.

Trong khi đó, để xây dựng cầu BOT Thái Hà, doanh nghiệp phải vay lãi ngân hàng. Tính riêng tiền lãi phát sinh đến nay là 584 tỉ đồng. Do đó, từ 3.4.2018 đến nay, doanh nghiệp lỗ khoảng 453 tỉ đồng.

“Căn cứ theo tình hình lưu lượng, doanh thu thực tế kết hợp với tình hình tăng trưởng lưu lượng kể từ thời điểm bắt đầu thu phí đến nay, Công ty Cổ phần BOT cầu Thái Hà đã tiến hành tính toán lại phương án tài chính dự án. Kết quả, dự án BOT Thái Hà không có điểm hoàn vốn tại thời điểm kết thúc thu phí hoàn vốn như dự kiến trong phương án tài chính hợp đồng BOT và càng kéo dài thời gian thu phí thì doanh nghiệp càng lỗ, không có nguồn tài chính để bù đắp”, ông Cương ngao ngán chia sẻ.

Để làm rõ quá trình quy hoạch, xây dựng cầu Thái Hà và cầu Hưng Hà, phóng viên Báo Lao Động đã liên hệ với Cục Đường bộ Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay Cục Đường bộ Việt Nam chưa lên tiếng về vấn đề này.