Cần có thêm án điểm

Trong bài viết trước, Báo Lao Động đã phản ánh tình trạng tin giả tràn lan gây ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự, đặc biệt là công tác phòng, chống dịch COVID-19 trên cả nước.

Theo Luật sư La Văn Thái (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội), tin giả về tình hình dịch bệnh COVID-19 tại Việt Nam không còn là điều hiếm hoi.

Cơ quan chức năng ở các tỉnh thành, trong phạm vi thẩm quyền của mình, đã xác minh, lập biên bản, ra quyết định xử phạt nhiều người vì tung tin, chia sẻ thông tin sai sự thật.

Luật sư Thái phân tích: Luật An ninh mạng năm 2018 đã nghiêm cấm hành vi đưa thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại đến hoạt động kinh tế xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm hại quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.

Bên cạnh đó, Công văn số 45 của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch COVID-19 cũng nêu rõ: “Người có hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin giả mạo, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh COVID-19, gây dư luận xấu thì bị xử lý về tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính viễn thông” theo quy định tại điều 288 Bộ luật Hình sự năm 2015. Khung hình phạt sẽ là phạt tiền từ 30 triệu đồng; hoặc phạt tù đến 7 năm.

"Do vậy, cần có án điểm, thậm chí phạt tù những người cố tình tung tin sai sự thật, thông tin giả mạo liên quan đến phòng chống dịch COVID-19 tại Việt Nam", Luật sư Thái cho biết.

Tăng cường năng lực báo chí chính thống và kỹ năng số của người dân

Trong báo cáo thảo luận chính sách gần đây về an toàn số trong Chuyển đổi số quốc gia ở Việt Nam, Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông (IPS) khuyến nghị 4 giải pháp chính sách để nâng cao vấn đề an toàn trên môi trường số nói chung và ứng phó tin giả nói riêng.

Thứ nhất, tăng cường năng lực báo chí chính thống để cung cấp thông tin kịp thời, lấy "tin thật" đẩy lùi tin giả. Một thị trường báo chí lành mạnh, tin cậy kết hợp với tốc độ cung cấp thông tin chính thống nhanh từ toàn bộ hệ thống công quyền sẽ kéo người dân từ mạng xã hội qua báo chí chính thống.

Thứ hai là kỹ năng số của người dân, bao gồm: biết cách tránh bẫy thông tin, biết tìm kiếm thông tin từ nguồn chính thống, phân biệt "thật - giả" là "gốc rễ" để giải quyết vấn đề trong dài hạn.

Điều này cần bắt nguồn từ giáo dục kỹ năng số, kỹ năng sử dụng mạng xã hội cho trẻ em ngay từ tiểu học. Trong thời đại số, học sinh không thể chỉ đơn thuần học "tin học" mà cần có kỹ năng số toàn diện trong đó gồm kỹ năng an toàn thông tin.

Thứ ba, trong khi nhóm giải pháp thứ nhất và thứ hai cần thời gian dài hơn để thực thi, trước mắt cần khuyến khích người dân, doanh nghiệp khởi kiện khi lợi ích hợp pháp bị xâm phạm vì tin giả.

Hệ thống tòa án cần được gấp rút tăng cường năng lực thụ lý và xử lý nhanh các vụ kiện như thế. Các vụ việc xử phạt hành chính chỉ nên nhắm vào các cá nhân, tổ chức tung tin giả có tác động xấu đến lợi ích cộng đồng, lợi ích quốc gia. Không nên lạm dụng xử phạt hành chính bởi cũng có rủi ro xâm phạm đến quyền ngôn luận của người dân.

Thứ tư, thành lập các trung tâm chống tin giả với nhiệm vụ cung cấp thông tin nhanh, chính thức, chuẩn xác từ chính quyền. Thời buổi thông tin nhanh như hiện nay mà chờ họp báo thì quá chậm. Trung tâm chống tin giả vừa giúp kiểm chứng nguồn tin, vừa giúp thông tin nhanh.