Bà Hà nhấn mạnh:
Đề án Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội (KT - XH) của 53 dân tộc thiểu số (DTTS) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 02/QĐ-TTg ngày 5.1.2015. Năm 2024 là lần thứ ba Ủy ban dân tộc và Tổng cục Thống kê tiếp tục phối hợp thực hiện Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT - XH của 53 DTTS, các điều tra trước thực hiện vào năm 2015 và 2019.
Thưa bà, tình hình đời sống KT - XH vùng đồng bào DTTS diễn ra như thế nào trong thời gian qua?
- Từ kết quả điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS năm 2019 cho thấy, tình hình KT - XH vùng DTTS và miền núi còn nhiều khó khăn về cơ sở hạ tầng khó khăn, tỉ lệ hộ nghèo và cận nghèo cao, giảm nghèo thiếu bền vững. Khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản và chất lượng nguồn nhân lực vẫn thấp. Quốc phòng, an ninh tiềm ẩn nhiều nguy cơ.
Đến nay, tình hình KT - XH vùng đồng bào DTTS và miền núi đạt được một số kết quả tích cực về cơ sở vật chất được đầu tư, nâng cấp. Điều này góp phần giảm tỉ lệ hộ nghèo và nâng cao thu nhập và đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số. Có 25/52 tỉnh, thành phố đạt chỉ tiêu tỉ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số mỗi năm giảm trên 3%. 18/52 tỉnh, thành phố đạt 100% số trường, lớp học và trạm y tế được xây dựng kiên cố...
Tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc tại các địa phương cơ bản đã được giải quyết. Có 16/52 tỉnh, thành phố hoàn thành cơ bản công tác định canh, định cư. 14/52 tỉnh, thành phố quy hoạch, sắp xếp, di dời, bố trí trên 60% số hộ dân tộc thiểu số đang cư trú phân tán, rải rác trong rừng đặc dụng, các khu vực xa xôi, hẻo lánh, nơi có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở…
Các vấn đề về giáo dục, y tế, an sinh xã hội của đồng bào dân tộc đã và đang ngày càng nâng cao. Trong đó, 36/52 tỉnh, thành phố đạt tỉ lệ trẻ em mẫu giáo 5 tuổi đến trường trên 98%. Có 36/52 tỉnh, thành phố đạt tỷ lệ học sinh trong độ tuổi học tiểu học trên 97%. 25/52 tỉnh, thành phố giảm tỉ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể nhẹ cân xuống dưới 15%...
Công tác đào tạo, quy hoạch, xây dựng đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số, nhất là các dân tộc thiểu số tại chỗ được chú trọng.
Sự phối hợp của Tổng cục Thống kê và Ủy ban Dân tộc trong cuộc điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT -XH của 53 DTTS năm 2024 được thực hiện ra sao, thưa bà?
- Ủy ban Dân tộc và Tổng cục Thống kê đã tích cực phối hợp ngay từ khi bắt đầu xây dựng đề án Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT - XH của 53 DTTS. Với cuộc điều tra năm 2024, bộ phận chuyên môn của hai cơ quan đã phối hợp chặt chẽ trong công tác chuẩn bị. Mỗi nội dung đều được thảo luận, bàn bạc kỹ từ các khâu rà soát, xác định nội dung điều tra, mẫu phiếu, địa bàn điều tra, mức độ đại diện của số liệu, công tác tổ chức, tuyên truyền, kiểm tra, giám sát… để có sự thống nhất chung nhằm đạt được kết quả tốt nhất.
Bà kỳ vọng gì về kết quả cuộc Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT - XH của 53 DTTS năm 2024?
- Với việc áp dụng chuyển đổi số trong điều tra, tôi hy vọng sẽ rút ngắn thời gian tổng hợp, rà soát số liệu để có thể công bố kết quả điều tra sớm nhất trong năm 2025. Kết quả của cuộc điều tra, thu thập thông tin về thực trạng KT - XH của 53 DTTS năm 2024 sẽ đưa ra các số liệu, chứng cứ tin cậy để giúp các cơ quan Trung ương và các địa phương vùng DTTS có được những đánh giá chính xác về kết quả thực hiện các chính sách dân tộc đến năm 2025. Đồng thời, định hướng phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi đến năm 2030 cũng như các giải pháp phát triển KT - XH. Từ đó, các chính sách đối với đồng bào DTTS giai đoạn 2026 - 2030 làm cơ sở để các cấp ủy, tổ chức đảng chuẩn bị báo cáo và các văn kiện phục vụ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Trong bối cảnh Việt Nam và các quốc gia trên thế giới đã cam kết thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững với tiêu chí “không để ai bỏ lại phía sau”, thông tin thống kê về DTTS đóng vai trò quan trọng trong điều hành chính sách của các ngành, các cấp thời gian tới.