Tối 12.5 Hà Nội đã hứng chịu cơn mưa lớn và kéo dài nhất từ đầu năm đến giờ. Chỉ trong 15 phút, trận mưa lớn trút xuống thủ đô đã biến nhiều khu vực ở Hà Nội thành "sông". Nhiều phương tiện bị chết máy khiến giao thông bị ùn ứ.

Có lẽ chuyện “cứ mưa to là ngập” là chuyện thường của Hà Nội. Qua mỗi năm, tình trạng ngập úng sau mỗi cơn mưa lại diễn biến phức tạp, mỗi năm lại có thêm nhiều tuyến phố được “hiện diện” trong danh sách các điểm ngập của thành phố. Nó như căn bệnh cố hữu của Hà Nội và sẽ phải mất rất nhiều năm để khắc phục.

Lỗ hổng trong quy hoạch cốt nền đô thị

Từ góc độ kiến trúc sư, ông Nguyễn Thế Khải, Chủ tịch HĐQT Cty CP Quy hoạch và Kiến trúc Việt Nam cho biết: “Nguyên nhân chính của thực trạng ngập úng ở Hà Nội là do hệ thống thoát nước chưa đáp ứng yêu cầu, hồ ao bị lấp rất nhiều, không có hệ thống hồ điều hòa cho nên sức chứa không đủ. Hồ chứa bị mất đi quá nhiều nên chỉ cần mưa thì nhiều tuyến phố Hà Nội sẽ lâm vào tình trạng ngập vì không có điểm thoát nước, chứa nước".

KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam nhận định: "Đường ống thoát nước của Hà Nội không theo kịp sự phát triển của đô thị. Các khu đô thị khi xây dựng ít quan tâm đến hạ tầng thoát nước giữa khu đô thị với hệ thống thoát nước chung của thành phố”.

“Trong quy hoạch, nhiều khu vực đều có cốt nền nhưng khi xây dựng thì việc này không được thực hiện nghiêm túc. Một khi thiếu cốt nền chuẩn sẽ tạo ra tình trạng ngập úng kéo dài” – KTS Phạm Thanh Tùng cho biết.

Sai ở đâu, sửa ở đó

Theo nhiều chuyên gia, vấn đề bắt nguồn từ một lỗ hổng trong quy hoạch. Đó là quy hoạch cốt nền đô thị. Đây là nguyên nhân gốc rễ của hiện tượng úng ngập, một khi quy hoạch cốt nền tốt, tạo không gian cho mạng lưới thoát nước thì vấn đề ngập úng của Hà Nội sẽ được giải quyết căn bản.  

Hiện nay, Hà Nội vẫn tiêu nước bằng thế năng tự nhiên (dựa vào sự chênh lệch mực nước giữa các khu vực). Đây là phương án thoát nước tiết kiệm chi phí, nhưng địa hình Hà Nội vốn trũng thấp sẽ không thuận lợi cho phương án này.

Ông Khải cho rằng, thành phố sẽ còn tiếp tục “chìm” nếu ngành chức năng không có giải pháp triệt để. Để giải cứu thủ đô khi mưa lớn, Hà Nội cần giữ được các hồ nước hiện có và có thể mở rộng thêm một số hồ nước hiện tại. Hệ thống thoát nước phải làm tốt hơn, tức là các đường cống phải tính được đủ lưu lượng chứa thay cho các hồ điều hòa đã mất, tránh tình trạng quá tải cho hệ thống thoát nước. Các trạm bơm cũng phải được thiết lập để giải quyết tình trạng ngập cục bộ.