Chưa có chế tài ngăn chặn!

Theo thông tin trả lời chất vấn của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, các nhà mạng thống kê hằng tháng có khoảng 10.000 số thuê bao thực hiện hàng triệu cuộc gọi “rác” gây ảnh hưởng đến hàng triệu người và hầu hết được thực hiện bằng SIM “rác”. Tuy nhiên đến nay, các nhà mạng chưa có những con số thống kê cụ thể về cuộc gọi “rác” hằng ngày, hằng tháng và hằng năm.

Trên thực tế, một SIM “rác” có thể thực hiện cuộc gọi đến nhiều số thuê bao trong suốt thời gian dài. Bằng cách thiết lập “danh sách đen”, người viết bài này đã lọc ra được một danh sách khoảng 400 tin nhắn và cuộc gọi “rác” trong khoảng thời gian vài tháng chỉ trên một số thuê bao. Trong đó, lượng tin nhắn và cuộc gọi “rác” quảng cáo, giới thiệu, chào bán địa ốc chiếm đến hơn 80%, tiếp đến là mời mua bảo hiểm nhân thọ, suất nghỉ dưỡng, suất tập thể hình, cho vay tiêu dùng, suất học tiếng Anh, mở tài khoản chơi chứng khoán quốc tế…

Chính vì thế, tình trạng đặc biệt gây bức xúc như “khủng bố” chính là các cuộc gọi “rác” chào bán bất động sản từ căn hộ chung cư, căn hộ nghỉ dưỡng (đang tồn đọng vài chục nghìn căn) cho tới đất nền, resort. Không chỉ gọi điện bằng quay số thủ công, nhiều đối tượng thực hiện cuộc gọi “rác” đã “nâng cấp” lên cuộc gọi tự động (Autocall/Robocall). Theo đó, đối tượng nhập danh sách các số điện thoại cần gọi vào hệ thống với nội dung được thu âm sẵn. Khi người nghe nhận cuộc gọi, đầu dây bên kia tự động chuyển sang lời thoại đã thu âm sẵn và phát ra. Loại cuộc gọi “rác” tự động này gây khó chịu, bức bối với người nghe gấp hàng chục, hàng trăm lần so với những cuộc gọi “rác” thao tác thủ công.

Khoảng trống về chế tài

Năm 2008, Chính phủ đã ban hành Nghị định 90/2008/NĐ-CP về chống thư rác với phạm vi điều chỉnh là tin nhắn “rác” và thư “rác” (spam email). Trong suốt 10 năm qua, tình trạng tin nhắn “rác” dù có nhiều thời điểm bùng phát mạnh mẽ nhưng nhìn chung ngày càng giảm sau khi Bộ Thông tin và Truyền thông mạnh tay xử lý tình trạng SIM “rác” gắn với trách nhiệm của người đứng đầu các nhà mạng, hàng chục triệu SIM “rác” đã bị thu hồi về kho số. Nghị định 90/2008/NĐ-CP đã có chế tài rõ ràng đối với tình trạng phát tán thư rác (Chương IV về “Khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm”). Tuy nhiên, đối với tình trạng cuộc gọi “rác” thì nghị định này chưa điều chỉnh tới. Chính vì thế, các đối tượng thay vì phát tán tin nhắn “rác” đã chuyển dần sang sử dụng phương thức cuộc gọi “rác” để tránh chế tài của pháp luật.

Theo luật sư Lê Ngọc Lam Điền (Văn phòng luật Li và đồng sự), các cuộc gọi “rác” hiện nay hầu hết là telesale (quảng cáo, bán hàng qua điện thoại), người nghe có thể nhận cuộc gọi hoặc từ chối, vì thế cũng không thể liệt vào dạng cuộc gọi quấy rối để xử lý theo Nghị định số 174/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến (Điều 66, Khoản 3, điểm g).

Anh Thảo (Quận 1, TPHCM) cho biết, đã nhiều lần hứng chịu hàng chục cuộc gọi chào bán căn hộ và đất nền trong một ngày, bực quá anh phản ứng kịch liệt thì bị đối tượng bên kia đe “làm gì ghê thế, hãy đợi đấy!”. Sau đó khoảng một giờ anh bị “giội bom” bằng các cuộc gọi đến hỏi… mua thận.