Một trong những cơ chế đặc thù đang được UBND TP Đà Nẵng đề xuất trình Quốc hội thông qua đầu năm 2024 là thực hiện trước việc điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm nhằm rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục chuẩn bị đầu tư các dự án lớn.

UBND TP Đà Nẵng nêu thực tế, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng là “điểm nghẽn” rất lớn ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện đối với tất cả các loại dự án có yêu cầu thu hồi và sử dụng đất. Bởi, công tác giải phóng mặt bằng ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, nơi ở và sinh kế của người dân có đất bị thu hồi, tiềm tàng các nguy cơ về trật tự, an toàn xã hội.

Đối với dự án đầu tư kinh doanh sử dụng nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước, việc bồi thường hỗ trợ tái định cư chỉ được thực hiện sau khi đã xác định được nhà đầu tư.

Trình tự thực hiện công tác thu hồi đất được quy định theo các điều luật hiện hành mất rất nhiều thời gian khi phải thông qua các bước xây dựng và thực hiện kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm… Chưa kể, trong quá trình thực hiện sẽ phát sinh nhiều trường hợp khiến việc triển khai công tác bồi thường giải phóng mặt bằng mất nhiều thời gian, nhất là các dự án có quy mô lớn từ 100ha trở lên.

Trong khi đó, nếu cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện trước công tác điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm để phục vụ việc lập phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho đối tượng có đất bị thu hồi, sẽ rút ngắn được thời gian triển khai dự án sau khi lựa chọn được nhà đầu tư, tạo thêm thời gian, giảm bớt áp lực về tiến độ thực hiện cho các nhà đầu tư… qua đó giúp nâng cao chất lượng công trình, sớm đưa dự án vào hoạt động.

Dự kiến, trong thời gian thực hiện đo đạc, kiểm đếm, cơ quan có thẩm quyền sẽ chấp thuận chủ trương đầu tư và tổ chức lựa chọn nhà đầu tư, sau khi lựa chọn được nhà đầu tư sẽ sử dụng kết quả điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm, xác minh nguồn gốc đất, tài sản gắn liền với đất để cập nhật, làm cơ sở ban hành thông báo thu hồi đất cũng như chuẩn bị cho công tác lập, thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Như vậy, kết quả điều tra, khảo sát trước khi ra thông báo thu hồi đất là có giá trị pháp lý, nhưng không phải cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc và tổ chức thực hiện cưỡng chế.

Việc đo đạc, kiểm đếm theo chính sách này không ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người dân và giúp rút ngắn thời gian thực hiện khoảng 5-6 tháng so với quy định.

Hiện nay, Quốc hội đã chấp thuận cho tỉnh Khánh Hòa và TPHCM được thực hiện trước việc điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm, là biện pháp kỹ thuật nhằm rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục chuẩn bị đầu tư dự án.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư - cơ quan lấy ý kiến và trình Quốc hội các cơ chế đặc thù của Đà Nẵng - đánh giá, chính sách trên sẽ giúp rút ngắn thời gian triển khai dự án sau khi lựa chọn được nhà đầu tư và việc triển khai này cũng gắn với quy hoạch được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, chủ trương điều chỉnh, bổ sung quy hoạch của Thủ tướng Chính phủ; góp phần làm tăng tính khả thi, tiến độ thực hiện dự án; tăng thu hút đầu tư trong và ngoài nước để phát huy nguồn lực đất đai của TP Đà Nẵng… Doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi về kinh tế thông qua việc rút ngắn thời gian triển khai thực hiện dự án.