Sẽ bỏ khai báo y tế, vẫn “4K”, đón khách thế nào?
Tại Hội nghị trực tuyến về Đề án 06 giữa các Bộ Y tế, Thông tin và Truyền thông, Công an với lãnh đạo tỉnh thành, ngày 26.4, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết: "Việt Nam không còn áp dụng truy vết dịch tễ và đang trở lại cuộc sống bình thường, vì vậy không còn áp dụng khai báo y tế nội địa". Cục Y tế Dự phòng đang xây dựng các hướng dẫn. Tuy nhiên, hiện chưa rõ vào thời điểm nào có thể bỏ khai báo y tế.
Dịch COVID-19 đang có xu hướng giảm, cuộc sống của người dân đang dần trở lại bình thường, từng bước thích ứng, sống chung an toàn với COVID-19, lãnh đạo nhiều địa phương đề nghị Bộ Y tế điều chỉnh biện pháp 5K thành 2K (khẩu trang, khử khuẩn) cho phù hợp với tình hình mới.
Vừa qua, các dịch vụ được cho là môi trường có nguy cơ lây nhiễm cao như karaoke, spa, massage, vũ trường, quán bar, rạp chiếu phim đã hoạt động trở lại. Điều này cho thấy người dân đã trở lại cuộc sống bình thường. Do đó, không thể giữ lại các quy định đang thực thi cho giai đoạn bình thường “mới” vào cuộc sống bình thường.
Đặc biệt, dịp nghỉ lễ 30.4, 1.5 đang đến rất gần. Trong những ngày qua, theo thông tin khảo sát, các khách sạn ở những địa điểm du lịch lớn đều kín phòng, các chuyến bay cũng tăng tần suất... Như vậy, những quy định như "khoảng cách", "không tụ tập" không còn phù hợp.
Với thực tế như vậy, chúng ta không thể quy định khoảng cách, vừa tắm biển hay ăn uống trong nhà hàng lại đeo khẩu trang, hoặc đến một khu du lịch lại bắt du khách giữ khoảng cách 2 mét, không được tập trung đông người.
Một số chuyên gia cho rằng, thông điệp 5K gồm "khẩu trang - khử khuẩn - khoảng cách - không tụ tập - khai báo y tế" của Bộ Y tế đưa ra từ tháng 8.2020 hiện đã không còn phù hợp với tình hình mới. Để phòng chống dịch hiệu quả, đồng thời đáp ứng yêu cầu mở cửa, hồi phục kinh tế, cần thay đổi, linh hoạt thích ứng với từng khu vực, thời điểm khác nhau.
Không còn phù hợp thì mạnh dạn bỏ
Theo PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), không chỉ khai báo y tế, việc giữ khoảng cách và không tập trung đông người đã không còn phù hợp với tình hình hiện tại.
Ông Nga cũng cho biết, hiện nay đã không còn xử phạt nghiêm khắc các trường hợp không đeo khẩu trang hay tụ tập đông người, vì còn tùy vào tình hình thực tế.
Bởi những điểm du lịch, các bến xe hay nơi công cộng ai khai báo y tế thì cứ khai, ai không làm cũng chẳng sao, chẳng thấy kiểm tra. Còn "khoảng cách" và "không tập trung" thì cả nghìn người chen chúc nhau trong một không gian, hầm hập nóng và đầy mùi người. Ở những nơi đó, mạnh ai nấy làm, khẩu trang nhiều người đeo nửa kín nửa hở, chẳng ai nhắc.
Từ những phân tích trên, chuyên gia khuyến cáo thấy "K" nào phù hợp với tình huống thực tế thì áp dụng "K" đó". Còn ở thời điểm hiện tại, quy định đeo khẩu trang và khử khuẩn là hiệu quả cao nhất. Song, quy định có tác dụng hay không phụ thuộc chính vào sự hiểu biết, tự giác của từng công dân và hình thức thi hành. Hai yếu tố này chi phối lẫn nhau, nếu chỉ còn một thì mất hẳn hiệu lực.
Cùng quan điểm, bác sĩ Trần Văn Phúc (Bệnh viện Xanh Pôn) cho rằng trong bối cảnh của Việt Nam đi qua đỉnh dịch và đã phổ cập được vaccine, chúng ta đã xoay chuyển tình hình chống dịch. Người dân đến bây giờ đã biết cách để phòng bệnh.
Với tình hình như vậy, chúng ta đã đến lúc để có thể chuyển COVID-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang bệnh truyền nhiễm nhóm B. Chúng ta có thể thay đổi những các biện pháp phòng chống dịch mang tính chất y tế công cộng.
"Điều quan trọng là ‘5K’ cần thiết phải thay đổi đối với toàn xã hội và cả cá nhân. 5K vẫn còn giá trị chừng mực nào đó nhưng nếu áp dụng nguyên 5K bây giờ thì theo tôi không còn phù hợp nữa" - bác sĩ Trần Văn Phúc nhận định.
Một chuyên gia khác thì đặt câu hỏi, trong bối cảnh mở cửa du lịch cũng rất cần sự linh hoạt. Nếu khách tham quan ngoài trời thì áp dụng quy định "khoảng cách, không tụ tập" như thế nào, vào trong xe khách, nhà ga môi trường kín, vào nhà hàng ăn uống… thì áp dụng ra sao?.
Trước đó, Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên đã đề nghị cơ quan chức năng xem lại các quy định phòng, chống dịch sát tình hình bình thường mới, bởi một số điểm của 5K hiện nay không còn phù hợp nữa.
"Đeo khẩu trang, sát khuẩn thì người dân tương đối quen nên làm được nhưng khoảng cách thì bất ổn rồi. Quy định không tập trung cũng không còn phù hợp nữa nhưng cứ bảo tuân thủ 5K mà không sửa lại cho phù hợp, người dân không thực hiện được quy định vì không sát tình hình thực tế" - ông Nguyễn Văn Nên nói.
Đến đầu tháng 4, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Thị Nhị Hà cũng thừa nhận, trong bối cảnh mới, một số quy định phòng, chống dịch đã không còn phù hợp thực tiễn và Sở này đã báo cáo UBND kiến nghị Bộ Y tế để sửa đổi một số quy định. Tuy nhiên, hiện Hà Nội vẫn đang đợi văn bản chính thức của Bộ Y tế.