Càng trồng, càng... mất
Tại Gia Lai, Ban Quản lý rừng phòng hộ Ia Grai (viết tắt là BQL, xã Ia O, huyện Ia Grai, Gia Lai, trực thuộc Sở NNPTNT) được giao đầu tư trồng phòng hộ và trồng rừng làm giàu từ năm 2001-2017 là 717 ha, với kinh phí 17 tỉ đồng. Với sự đầu tư như vậy, lẽ ra, diện tích rừng ở đây phải tăng, nhưng tiếc thay, qua kiểm tra, chỉ còn lại 279,2 ha, nghĩa là mất và chết đến hơn 480 ha. Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Võ Ngọc Thành giao thanh tra vào cuộc kiểm tra. Từ đây, 1 đường dây khai khống trồng rừng, giả mạo danh sách chăm sóc rừng, trục lợi tiền nhà nước đã bị bóc gỡ.
Cụ thể, năm 2003, nhà nước đầu tư 1,7 tỉ đồng để trồng 100ha, qua kiểm tra, có 56,7 ha rừng “bốc hơi”, đồng nghĩa gần 700 triệu đồng đầu tư vô nghĩa. Đau xót hơn là 120 ha rừng trồng của năm 2004, đầu tư 1,8 tỉ đồng, nhưng diện tích bị mất lên đến 86,4 ha, tương ứng số tiền thiệt hại hơn 1,1 tỉ đồng. Năm 2005, tại tiểu khu 344 (xã Ia O, huyện Ia Grai) là khu vực đất rừng tự nhiên và đã có cây rừng tự nhiên, không có rừng trồng. Thế nhưng, BQL đã vẽ ra kế hoạch “trồng rừng” để nhận hơn 1,4 tỉ đồng trồng và chăm sóc 80 ha rừng ảo. Kiểm tra, 80 ha rừng trồng bị “mất sạch”.
Thất thoát nhiều nhất là kế hoạch trồng rừng của năm 2010. Với 6,4 tỉ đồng đầu tư cho việc trồng và chăm sóc 123,5 ha tại xã Ia Chiă (huyện Ia Grai). Báo cáo của BQL “vo tròn” rằng, diện tích 123,5 ha rừng vẫn “còn nguyên”. Tuy nhiên, kiểm tra thực tế, thanh tra phát hiện, mật độ cây trồng chính là keo lá tràm chỉ khoảng 45-50 cây/ha, thay vì đúng thiết kế là 1.600 cây/ha. Chỉ với 3,67 ha rừng còn sống, ứng với số tiền hiệu quả chỉ là 191 triệu đồng, còn 6,2 tỉ đồng nhà nước đầu tư coi như mất trắng.
Trong tổng số 17 tỉ đồng đầu tư trồng, chăm sóc rừng, BQL đã để thất thoát 12,4 tỉ đồng.
Trục lợi từ chính sách trồng rừng
Chưa hết, hai năm 2015-2016, BQL hợp đồng giao khoán với 100 người chăm sóc, bảo vệ rừng với số tiền hơn 3,7 tỉ đồng. BQL đã giao khoán với những đối tượng không phải là dân tại chỗ, dù biết làm là trái với Nghị định 23 của Chính phủ. Tất cả những “thủ thuật” trục lợi ngân sách đều bị thanh tra nhà nước bóc tách. Bởi lẽ, những người ký nhận tiền giao khoán thực ra được BQL “nhờ” ký các thủ tục để hợp thức hóa cho việc thanh quyết toán.
Như ông Siu Nghét (trú làng Kloong, xã Ia O, huyện Ia Grai, Gia Lai) không “nhận thầu” làm đường ranh cản lửa cho BQL, tuy vậy, người của BQL nhờ ông ký các thủ tục để thanh toán. Ông được trả công 50 ngàn đồng, còn nhân viên của BQL chiếm đoạt 99 triệu đồng. Tương tự, ông không làm trưởng nhóm chăm sóc 30,1ha rừng năm 2010, không nhận số tiền 728 triệu đồng. Các chữ ký trên 4 phiếu chi là do nhân viên BQL nhờ ông ký hộ để chiếm đoạt 728 triệu đồng và chỉ trả công cho ông 50 ngàn đồng.
Diện tích rừng 80 ha tại tiểu khu 344 là rừng tự nhiên, không có rừng trồng, tuy vậy, BQL vẫn hợp đồng với bà Nguyễn Thị Thìn (Làng Bi, xã Ia O) chăm sóc với số tiền 144 triệu đồng. Công an viên làng Bi là ông Siu Quan khẳng định: “Làng Bi không có bà Nguyễn Thị Thìn, danh sách 16 người nhận tiền ghi làng Bi, nhưng thực tế làng không có tên 16 người này”. Số tiền mà BQL giả mạo chữ ký người dân để chiếm đoạt là 2,6 tỉ đồng. Thanh tra nhà nước chỉ rõ: “Bằng mắt thường nhận ra các chữ ký trong từng danh sách là của một người”. Gút lại, 717 ha rừng, BQL để mất đến 480 ha rừng và thất thoát 15 tỉ đồng, trong tổng số 17 tỉ đồng đầu tư
Trách nhiệm chính được xác định thuộc về ông Ngô Càng Thanh - nguyên Trưởng BQL, ông Nguyễn Đức Ánh, Đinh Văn Khẩn - nguyên Phó trưởng BQL (từ năm 2001-3.2015); từ tháng 3.2015 đến nay là của ông Lê Tiến Hiệp - Trưởng BQL. Trước sai phạm quá nghiêm trọng, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai đã ra thông báo kết luận số 1815, chỉ đạo chuyển toàn bộ hồ sơ sai phạm của BQL sang Cơ quan Cảnh sát điều tra.
Trao đổi với PV, Giám đốc sở NNPTNT Gia Lai Trương Phước Anh cho biết: “Góc độ sở, trước mắt kiện toàn lại bộ máy BQL để đảm bảo công việc, nhiệm vụ. Sau này, khi công an kết luận, ai sai đến đâu xử lý đến đó”.