Ngày 3.5, Ban Quản lý đường sắt đô thị TPHCM (MAUR) cho biết, toàn dự án Metro số 1 đạt 98% khối lượng. Để đưa Metro số 1 vào vận hành khai thác thương mại, giai đoạn cuối hiện nay đang tập trung các công tác thử nghiệm, đào tạo thực hành cho nhân viên vận hành, đánh giá an toàn hệ thống và nghiệm thu.
Tuy nhiên, giai đoạn này cũng phát sinh nhiều vướng mắc, tranh cãi về mặt thương mại giữa các bên, đặc biệt là phạm vi công việc giữa tư vấn NJPT và các nhà thầu Nhật Bản.
Tháng 3.2024, UBND TPHCM đã thành lập Tổ Công tác rà soát và giải quyết các khó khăn vướng mắc của dự án Metro số 1 do Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Xuân Cường và Phó Đại sứ Nhật Bản đồng Tổ trưởng. Ngoài ra còn có sự tham gia của JICA Việt Nam, MAUR và các sở, ngành có liên quan của TPHCM.
Đến nay, Tổ Công tác đã họp được 3 phiên về giải quyết các khó khăn vướng mắc của dự án. Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cùng với Đại sứ Nhật Bản cũng đã có 2 phiên họp.
Gần đây, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đã gửi thư riêng cho Đại sứ Nhật Bản, trong đó khẳng định TPHCM sẽ xem xét đề xuất của phía Nhật Bản giải quyết các tranh chấp thông qua Ban Xử lý tranh chấp (DAB).
Thành phố cũng đề nghị phía Nhật Bản tập trung mọi nguồn lực để nhà thầu Hitachi thực hiện và hoàn thành công tác vận hành thử nghiệm tích hợp của gói thầu CP3 trong tháng 5 và bàn giao sớm một số đoàn tàu và các thiết bị cần thiết cho tư vấn NJPT để tiến hành công tác đào tạo thực hành.
MAUR cho biết với vai trò chủ đầu tư, cơ quan này liên tục có những cuộc trao đổi với nhà thầu và tư vấn để giải quyết các vướng mắc trên cơ sở tính toán chi phí phát sinh trong quá trình đào tạo cũng như trao đổi cách thức bàn giao các thiết bị phục vụ cho công tác đào tạo.
Ngày 8.4, MAUR đã có văn bản xin ý kiến Bộ Xây dựng liên quan đến thủ tục thực hiện quy trình thành lập Ban Xử lý tranh chấp bởi nội dung này chưa được quy định rõ ràng trong hệ thống pháp luật của Việt Nam.
Trước đó, theo báo cáo của MAUR, Metro số 1 hiện có 4 vướng mắc liên quan đến tư vấn NJPT và nhà thầu Nhật Bản.
Vướng mắc thứ nhất là tư vấn NJPT và một số nhà thầu Nhật Bản chưa thống nhất về chi phí liên quan đến việc sử dụng hạ tầng, thiết bị trong công tác đào tạo của dự án. Ngoài ra, MAUR muốn nhà thầu Hitachi bàn giao trước 2 đoàn tàu phục vụ công tác đào tạo nhân sự nhưng nhà thầu này chưa hợp tác.
Vướng mắc thứ 2 là công tác phối hợp trong giai đoạn thử nghiệm, nghiệm thu, kiểm tra nghiệm thu PCCC, chạy thử tàu giữa nhà thầu Hitachi và các nhà thầu còn lại chưa chặt chẽ. Các vướng mắc xoay quanh giao diện và chi phí giữa các nhà thầu với nhau, với Tư vấn NJPT cũng làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án.
Vướng mắc thứ 3, nhà thầu Hitachi cho biết, sẽ không thực hiện bất kỳ công việc nào để hỗ trợ công tác đào tạo vận hành của NJPT trước khi Hitachi hoàn thành công việc vào tháng 7.
Ngoài ra, nhà thầu này trước đó khẳng định sẽ hoàn thành công tác ITC (công nghệ dùng trong quản lý và vận hành metro) vào cuối tháng 5.2024, nhưng gần đây lại cho hay, tiến độ ITC có thể bị đẩy lùi đến cuối tháng 7. Điều này ảnh hưởng đến mọi nỗ lực hoàn thành, khai thác thương mại Metro số 1 trong quý IV năm nay.
Vướng mắc thứ 4 là về hợp đồng dịch vụ bảo dưỡng 5 năm, trong các cuộc họp và qua các văn bản trao đổi về hợp đồng bảo dưỡng, nhà thầu Hitachi vẫn bảo lưu quan điểm về hợp đồng bảo dưỡng này là một hợp đồng độc lập. Hitachi đề xuất mức giá cao hơn gấp 3,5 lần so với giá cơ sở trong hợp đồng gốc.