Gánh nặng đang nằm trên vai Nhà nước

Theo Giám đốc Trung tâm quản lý và điều hành giao thông đô thị (Sở GTVT Hà Nội) - ông Nguyễn Hoàng Hải - việc giảm sản lượng và doanh thu của tuyến buýt số 72 của Công ty Cổ phần Ôtô vận tải Hà Tây là tình trạng chung của toàn mạng. Sở GTVT Hà Nội đã nắm bắt tình hình và chỉ đạo khảo sát, đánh giá để báo cáo thành phố điều chỉnh kế hoạch cho toàn mạng, trong đó có tuyến buýt số 72.

Cũng theo ông Hải, việc giảm sản lượng, doanh thu đã tạo gánh nặng ngân sách thành phố nhưng đến nay các doanh nghiệp trong đó có Công ty Cổ phần Ôtô vận tải Hà Tây vẫn được thành phố thanh toán đúng hạn, đầy đủ theo hợp đồng.

Đại diện Sở GTVT Hà Nội cho biết, trong trường hợp doanh nghiệp không đủ điều kiện tài chính duy trì hoạt động của tuyến, Sở GTVT Hà Nội sẽ hướng dẫn thực hiện các thủ tục theo quy định và bố trí đơn vị khác vận hành để đảm bảo mạng lưới luôn được duy trì hoạt động phục vụ nhân dân.

Nguyên nhân của sự sụt giảm về sản lượng và doanh thu của mạng lưới xe buýt Hà Nội từ cuối năm 2019 và đến nay do thành phố thực hiện chính sách miễn phí cho người cao tuổi và hộ nghèo theo Nghị quyết 07/2019/NQ-HĐND ngày 10.7.2019.

Đại diện Sở GTVT, cho rằng tình hình sụt giảm sản lượng và doanh thu đã tạo áp lực về tài chính cho ngân sách thành phố. Tuy nhiên, Sở GTVT đã kịp thời nắm bắt, chỉ đạo thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và duy trì hoạt động ổn định của mạng lưới.

Cụ thể, phía Hà Nội đã chỉ đạo Trung tâm quản lý và điều hành giao thông đô thị thực hiện ký hợp đồng, tạm ứng, thanh toán nhanh chóng, kịp thời đúng quy định đối với các doanh nghiệp.

Hiện, 104 tuyến buýt trợ giá đã được ký hợp đồng, tạm ứng, thanh toán đúng thời gian và giá trị theo hợp đồng đã ký kết. Đối với các tuyến đấu thầu, sau khi ký hợp đồng, các doanh nghiệp đã được tạm ứng 30% giá trị hợp đồng năm, sau nghiệm thu hằng quý, các doanh nghiệp sẽ tiếp tục được thanh toán thêm khoảng 15% giá trị hợp đồng. Đối với các tuyến đặt hàng, sau khi ký hợp đồng, các doanh nghiệp được tạm ứng 30% giá trị hợp đồng quý, sau khi nghiệm thu hằng tháng và quý, các đơn vị tiếp tục được thanh toán thêm tối đa 80% giá trị hợp đồng.

“Trung tâm quản lý và điều hành giao thông đô thị phối hợp với các doanh nghiệp khảo sát toàn diện về sản lượng hành khách từ vé tháng chuyển sang vé miễn phí trên toàn mạng lưới là bao nhiêu để có cơ sở báo cáo thành phố điều chỉnh kế hoạch về sản lượng, doanh thu, trợ giá cho năm nay. Dự kiến, công tác khảo sát sẽ hoàn thành sớm nhất vào tháng 9.2020” - ông Hải cho hay.

Điều chỉnh trợ giá theo từng năm

Trước những ý kiến cho rằng số liệu đưa vào hợp đồng đấu thầu của các tuyến buýt để thực hiện năm 2020 đều lấy từ năm 2018, đại diện Sở GTVT cho rằng, hợp đồng sẽ được điều chỉnh sau cuộc khảo sát đang tiến hành gồm điều chỉnh do thay đổi chính sách miễn phí cho người cao tuổi; kiểm soát lưu lượng hành khách, cơ cấu hành khách và xem xét khả năng phục hồi sau COVID-19 để điều chỉnh lại khối lượng nhằm hoạch định lại toàn bộ bức tranh vận tải công cộng bằng xe buýt theo từng tuyến (bao nhiêu hành khách các loại, đi lại trong khung giờ nào, lượng khách là người cao tuổi đi bằng thẻ miễn phí như thế nào?) để quy ra mức trợ giá.

Theo ông Nguyễn Hoàng Hải, khi có sự biến động, doanh thu tiền vé sụt giảm, Nhà nước chắc chắn sẽ điều chỉnh trợ giá. Hà Nội sẽ tính mức ảnh hưởng vào hoạt động của xe buýt, từ đó lập lại kế hoạch giao thông qua việc điều chỉnh hợp đồng cũ. Hằng năm, thành phố đều có điều chỉnh chứ không nhất thiết đóng khung trong kết quả đấu thầu 5 năm.

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Thành phố Hà Nội - ông Nguyễn Trọng Thông - cho rằng, các đơn vị buýt và Thành phố Hà Nội cần phải bàn thảo kỹ càng và cam kết thực hiện theo đúng hợp đồng ký kết. Thành phố quyết định trợ giá phải có biện pháp kiểm soát qua các hệ thống cơ chế, chính sách đối với doanh nghiệp buýt... Tuy nhiên, đại diện Sở GTVT cũng thừa nhận, việc điều chỉnh phải có quy trình, thời gian, có sự tham gia của nhiều sở, ngành. Thành phố chưa bao giờ áp đặt khối lượng vận chuyển hành khách đối với doanh nghiệp vận tải buýt. 

“Thành phố đã chuẩn bị nguồn ngân sách lớn hơn mọi năm để bù đắp lượng khách miễn phí và chi trả cho lượng hành khách sụt giảm sau COVID-19” - ông Hải cho hay.