Nhập ngũ ở tuổi 20

Sáng 22.2.1984, lúc đó ông Phan Tư Lam vừa tròn 20 tuổi đã cùng 800 thanh niên trong 43 xã của huyện Triệu Hải, tỉnh Bình - Trị - Thiên lên đường nhập ngũ.

Thời điểm đó, cán bộ Quân lực về nhân quân đọc tên lần lượt từng người. 600 thanh niên đi ra biên giới phía Bắc Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang... Ông Lam cùng 200 thanh niên đi vào miền Nam. Lúc này, ông Lam được tuyển vào học trường lái xe quân đội ở tỉnh Khánh Hòa. Sau một năm học tập, ông thi được bằng lái xe hạng Đại Xa.

Trò chuyện với PV Báo Lao Động, ông Lam nhớ lại: “Đầu năm 1985, tôi ra trường, được điều động biên chế về Tiểu đoàn 29 vận tải, Sư đoàn 302, Mặt trận 479, đóng quân tại Siem Reap, Campuchia. 

Theo ông Lam, đến ngày 4.1.1986 năm Bính Dần, ông cùng xe đơn vị nhận nhiệm vụ vận chuyển đạn tại kho quân khí đơn vị đóng ở rừng Tà Điêu chuyển vào cho đơn vị khác đóng quân tại căn cứ Anglongven.

Trên đường vận chuyển thì bị phục kích bất ngờ, ông Lam bị đạn bắn trúng với 17 vết thương toàn thân. Hai đồng đội của ông đi trên chuyến xe đã HY SINH. 

"Khi cùng đồng đội chôn cất hai anh đi cùng chuyến xe ở trong rừng sâu ở tỉnh Tây Ninh lúc bấy giờ tôi đã ghi thông tin, cất giữ cẩn thận bên trong mộ của các anh" - ông Lam nghẹn ngào kể lại. 

Cũng theo ông Lam, sau khi ông bị thương nặng thì được các đồng đội khác đưa vào bệnh xá để điều trị. Tuy nhiên, do vết thương bị nhiễm trùng nặng nên ông Lam được máy bay đưa về thành phố Hồ Chí Minh để điều trị chuyên sâu, từng bước hồi phục sức khỏe.

Đau đáu hành trình đi tìm mộ đồng đội

Khi sức khỏe đã ổn định, năm 1988, ông Lam từ thành phố Hồ Chí Minh đã chọn vùng đất xã Nhân Đạo, huyện Đắk R'lấp để định canh, định cư, lập nghiệp trên vùng đất mới. 

Ngày trở về, ông Lam đã nỗ lực liên lạc với gia đình của hai đồng đội đã mất năm nào. Mãi đến năm 2017 khi bắt được liên lạc, ông Lam mới biết được các anh vẫn nằm ở đâu đó nơi chiến trường. 

Đau đáu với đồng đội, ông Lam trở về đơn vị cũ, tìm đến chiến trường xưa để bắt đầu hành trình tìm kiếm mộ của các anh. Hơn 30 năm, cảnh vật thay đổi cuộc tìm kiếm các anh là không hề dễ dàng.

Tuy nhiên, với những nỗ lực không biết mệt mỏi, ông Lam cuối cùng đã tìm được mộ của đồng đội. Vui mừng khôn xiết, ngay lập tức, ông Lam đã liên hệ với gia đình từ miền Bắc vào miền Nam để đưa các anh về với đất mẹ, kết thúc 30 năm lẻ loi ở nơi đất khách quê người.

“Anh Hoàng Khắc Hoàn chưa có gia đình, quê ở huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa. Còn anh Lê Ngọc Thắng ở huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Đến bây giờ, tôi chỉ cầu mong cho linh hồn 2 anh được siêu thoát. Vào ngày 27.7 hàng năm, tôi vẫn hướng về các anh đã mãi mãi nằm xuống cho đất nước nở hoa, Tổ quốc sẽ đời đời ghi công các anh” - ông Phan Tư Lam xúc động kể về đồng đội.

Ông Lam cho biết: “Cuối năm 2017, tôi có dịp đi Hà Nội. Lúc này, tôi quyết định tìm lên quê nhà của người đồng đội Lê Ngọc Thắng để thăm anh và gia đình. Tôi rất vui khi vợ anh đã nuôi các con khôn lớn, nên người và có công ăn việc làm, nghề nghiệp ổn định”.

Trở về với cuộc sống đời thường, ông Phan Tư Lam được tín nhiệm giới thiệu tham gia hội cựu chiến binh xã từ năm 1990. Đến nay, đã hơn 30 năm, với trách nhiệm là Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Nhân Đạo, ông tiếp tục phát huy truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ”, "tàn nhưng không phế" tham gia tổ chức nhiều phong trào ở cơ sở.

Lãnh đạo Đảng ủy xã Nhân Đạo cho biết, hơn 30 năm ở địa phương, ông Lam luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, công tác hội, công tác vận động nhân dân tích cực hưởng ứng các phong trào xây dựng nông thôn mới, toàn dân đoàn kết phát triển kinh tế.