Nhật thực là gì?

Hiện tượng nhật thực thường xảy ra khi mặt trăng đi qua giữa mặt trời và trái đất. Khi quan sát từ trái đất, sẽ thấy mặt trăng che khuất một phần hay hoàn toàn mặt trời. 

Cụ thể, khi trái đất chuyển động quanh mặt trời trong khi mặt trăng chuyển động quanh trái đất, mỗi chu kỳ của mình, mặt trăng đi vào vị trí nằm giữa trái đất và mặt trời một lần. Tuy nhiên, vì hai quỹ đạo lệch nhau khoảng 5 độ nên không phải lần nào mặt trăng cũng đi cắt qua đường nối trái đất và mặt trời. Nói cách khác, nhiều lần mặt trăng đi vào giữa thời điểm "trăng mới" (new moon), đêm không trăng mới có một lần 3 thiên thể (mặt trời – mặt trăng - trái đất) thẳng hàng.

Thông thường có 4 kiểu nhật thực, được xác định nhờ các vùng bóng tối của mặt trăng khi nhìn từ trái đất. 

- Nhật thực toàn phần: Xảy ra khi mặt trời bị che khuất bởi mặt trăng tạo ra các vùng tối và bóng nửa tối xuất hiện trên bề mặt trái đất. Hiện tượng nhật thực toàn phần này chỉ có thể diễn ra khi mặt trăng tiếp cận được với quỹ đạo.

- Nhật thực một phần: Hiện tượng này xảy ra khi đĩa của mặt trời bị che khuất hoàn toàn bởi mặt trăng. Nhật thực một phần chỉ xảy ra khi xuất hiện vùng nửa bóng tối ở trên bề mặt Trái Đất.

- Nhật thực hình khuyên: Xảy ra khi trung tâm của đĩa mặt trời sẽ bị đĩa của mặt trăng bị che khuất. Lúc này, các phần rìa bên ngoài của Mặt Trời sẽ bị lộ ra và nhìn giống như một chiếc nhẫn. Hiện tượng nhật thực hình khuyên xảy ra khi mặt trăng ở xung quanh viễn điểm quỹ đạo.

- Nhật thực lai: Hiện tượng này rất hiếm khi xảy ra. Nhật thực lai thường xảy ra khi nhật thực hình khuyên chuyển sang nhật thực toàn phần.

Theo Hội Thiên văn học Trẻ Việt Nam cho hay nhật thực diễn ra ngày 26.12.2019 là nhật thực hình khuyên. 

Quan sát nhật thực như thế nào?

Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch Hội Thiên văn học Trẻ Việt Nam VACA cho biết không nên quan sát nhật thực bằng mắt thường.

Nếu nhìn phải có kính bảo vệ chuyên dụng (kính lọc sáng dành cho mắt, lớp lọc chuyên dụng dành cho kính thiên văn nếu quan sát bằng kính thiên văn).