Ngày 28.5, cơ quan chức năng của tỉnh Bắc Kạn đã tiến hành khai quật nơi quy tập 13 ngôi mộ liệt sĩ thanh niên xung phong hi sinh tại hồ Tân Minh, thuộc địa bàn xã Thanh Vân (huyện Chợ Mới).
Khu vực tiến hành khai quật tại đồi Nà Cóc, xã Thanh Vận, TP.Bắc Kạn. Đây là vị trí an táng đầu tiên, khi 13 liệt sĩ thanh niên xung phong hy sinh.
Trao đổi với phóng viên, ông Hà Văn Năm (tổ Khuổi Dủm, phường Huyện Tụng, TP.Bắc Kạn) - thân nhân liệt sĩ Hà Thị Sâm cho biết, sáng nay, thân nhân của 9 gia đình liệt sĩ thanh niên xung phong đã có mặt để chứng kiến buổi khai quật.
Tất cả cơ quan ban ngành đã vào cuộc hết sức, tuy nhiên khai quật lên không tìm thấy hài cốt liệt sĩ.
Ông Năm cho biết thêm: "Tuy nhiên, trong quá trình khai quật cũng đã tìm thấy một số di vật của các nữ thanh niên xung phong như dép, gương, lược, bút, lọ mực... Tôi cũng thấy hài lòng khi tìm thấy những di vật của người nhà mình".
Gia đình thân nhân liệt sĩ đề nghị cơ quan chức năng tiếp tục tìm kiếm thông tin, nếu có dữ liệu mới đề nghị tiếp tục triển khai công tác quy tập.
Lãnh đạo UBND tỉnh Bắc Kạn cũng cho biết, quá trình khai quật lại khu chôn cất đầu tiên các thanh niên xung phong hy sinh khi vỡ đập hồ Tân Minh, cơ quan chức năng tỉnh Bắc Kạn chỉ tìm thấy một số di vật, không tìm thấy hài cốt liệt sĩ.
Trước đó, như Lao Động đã đưa tin, cách đây hơn 50 năm, ngày 9.8.1968, chân đập ở hồ Tân Minh (xã Thanh Vận - Chợ Mới, Bắc Kạn) bất ngờ bị vỡ, khiến 13 chiến sĩ thanh niên xung phong đang làm nhiệm vụ hy sinh.
Sau 3 lần quy tập, hài cốt của 13 chiến sĩ thanh niên xung phong đã được đưa về nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Bắc Kạn.
Theo đề nghị của thân nhân các liệt sĩ, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Bắc Kạn đã tiến hành khai quật phần mộ của 13 thanh niên xung phong để giám định ADN. Người thân của các liệt sĩ cũng được mời đến lấy mẫu để so sánh.
Tuy nhiên, 13 ngôi mộ không hề có hài cốt, chỉ có những chiếc túi nylon đựng đất, đá bên trong.
Ngay cả đến tiểu sành, một vật dụng tùy táng bắt buộc phải có khi quy tập hài cốt liệt sĩ, ở dưới những ngôi mộ này cũng không có.
Theo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Bắc Kạn, ngày 9.8.1968, đập hồ Tân Minh (xã Thanh Vận, huyện Chợ Mới) bị vỡ, 13 chiến sĩ thanh niên xung phong (thuộc Đại đội 933, Đội 92 Thanh niên xung phong chống Mỹ cứu nước Bắc Thái) đã hy sinh do bị nước cuốn trôi khi đang làm nhiệm vụ đắp đập theo huy động của cấp có thẩm quyền.
Theo thông tin thu thập được, 13 chiến sĩ thanh niên xung phong được chôn cất ban đầu tại đồi Nà Cóc (thôn Quan Làng, xã Thanh Vận, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn); sau đó được lực lượng chức năng quy tập lần 1 vào nghĩa trang liệt sĩ Phủ Thông (cũ) trước năm 1980 (hiện nay không tìm thấy hồ sơ quy tập).
Đến năm 1990, sau khi Nghĩa trang liệt sĩ Phủ Thông cũ được nâng cấp, mở rộng, khánh thành và hoạt động (nghĩa trang mới), 13 mộ liệt sĩ được quy tập, di chuyển lần 2 từ nghĩa trang liệt sĩ cũ sang nghĩa trang liệt sĩ mới nhưng trong quá trình an táng đã làm mất thông tin.
Hiện nay, không tìm thấy hồ sơ quy tập.