Xã Cấp Tiến vốn là vựa ngô lớn của huyện Sơn Dương (tỉnh Tuyên Quang) bởi địa phương này có diện tích bãi bồi ven sông Lô lớn. Tuy nhiên, cùng với tình trạng đất canh tác đang bị giảm dần thì khô hạn kéo dài nhiều tháng qua đã khiến người trồng ngô lo lắng về một mùa vụ năng suất kém.
Nếu như thời điểm này những năm trước cây ngô đã vút đầu người trổ cờ, phun râu thì năm nay cây ngô chỉ ngang ngực người, thậm chí là quá gối. Tất cả cũng chỉ trời không có mưa, cây không đủ nước phát triển.
Gia đình anh Thẩm Hữu Dũng (xã Cấp Tiến) có 11,8 ha ngô gieo trồng đã được gần 3 tháng, vì không có nước nên cây ngô sinh trưởng kém, bông ra đến đâu khô héo đến đó không thể kết hạt.
"Chưa năm nào khô hạn lại kéo dài như năm nay, suốt từ đầu mùa đến nay, hạt ngô được tra xuống đất gần 3 tháng, trời không có 1 trận mưa. Tôi đã phải nối ống, dẫn nước tưới cho những diện tích ngô gần nhà. Tuy nhiên, cũng chỉ như muối bỏ biển" - anh Dũng than thở.
Trong khi đó, ông Lã Quốc Chính - Trưởng thôn Cây Xi (xã Cấp Tiến) cho biết, cả thôn có trên 150 ha ngô thì khảo sát sát cho thấy có khoảng 50 ha nguy cơ mất trắng, không có hạt. Số còn lại may mắn lắm chắc chỉ đạt 30-40%.
Theo ông Chính, sông Lô thì cạn trơ đáy muốn dẫn nước lên tưới cho đồng ruộng cũng khó còn để khoan nước mà tưới thì tốn kém, không khả thi. Cây ngô trước nay trông chờ vào thời tiết có mưa, mà thường vụ xuân này có mưa nhưng năm nay khô hạn căng thẳng.
Theo ông Hoàng Văn Niên - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Sơn Dương, qua nắm tình hình tình trạng ngô bị khô hạn, kém phát triển xảy ra nhiều xã trên địa bàn, đặc biệt là các xã nằm dọc theo sông Lô.
Trước mắt, phòng nông nghiệp phối hợp với các địa phương hướng dẫn người dân bằng cố cứu lấy những diện tích ngô có thể chủ động được nguồn nước tưới. Những diện tích còn lại sẽ rà soát, tổng hợp báo cáo cơ quan chức năng để có biện pháp khắc phục, hỗ trợ.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại nhiều huyện khác như Yên Sơn, TP. Tuyên Quang. Theo người dân những trận mưa nhỏ lác đác thời gian qua chưa thể làm ẩm đất để cứu vớt diện tích ngô bị khô hạn.
Nhiều người trồng ngô lo lắng, nếu đến giữa tháng 5 mà thời tiết vẫn tiếp tục diễn biến bất lợi, không có mưa to thì gần như vụ ngô xuân sẽ mất trắng. Bởi cây ra hoa nhưng không thể kết hạt vì không có nước.
Ông Bùi Quốc Trung - Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tuyên Quang) cho rằng, giai đoạn cây ngô trổ cờ lại đúng thời điểm nắng nóng kéo dài từ ngày 15 đến 25-4 khiến ngô khó thụ phấn.
Cùng với thời tiết ít mưa đã ảnh hưởng tới quá trình sinh trưởng của cây ngô, đây là nguyên nhân dẫn đến một số diện tích ngô của các địa phương bị ảnh hưởng.
Để đảm bảo năng suất, sản lượng, các kỹ sư nông nghiệp khuyến cáo bà con, tận dụng mọi nguồn nước để tưới, giữ ẩm; áp dụng biện pháp tưới tiết kiệm tạo điều kiện cho cây trồng sinh trưởng phát triển.
Đặc biệt, đối với những diện tích ngô bị thiệt hại do nắng hạn, sớm thu hoạch làm thức ăn cho gia súc để giải phóng đất, chuẩn bị điều kiện trồng vụ mới để bù đắp sản lượng cho vụ ngô xuân.