Không hiệu quả thì nên mạnh dạn cho dừng

Không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm đã trở thành thương hiệu của du lịch Hà Nội sau vài năm hoạt động. Hàng trăm sự kiện văn hóa quy mô lớn, với sự tham gia của các tỉnh, thành phố trong nước, các tổ chức quốc tế đã được tổ chức tại đây.

Không những vậy, ngày cao điểm, không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm thu hút hàng vạn người dân và du khách tới tham quan.

Là địa phương dẫn đầu xu hướng phát triển phố đi bộ trong không gian đô thị trên cả nước, thời gian qua, thành phố đã mở thêm không gian đi bộ ở nhiều khu vực như Không gian đi bộ khu Phố cổ Hà Nội; phố đi bộ quanh hồ Thiền Quang (quận Hai Bà Trưng); không gian phố đi bộ Trần Nhân Tông (Hai Bà Trưng); hồ Ngọc Khánh, hồ Trúc Bạch (quận Ba Đình); Phố đi bộ thị xã Sơn Tây.

Gần đây nhất, các quận huyện tiếp tục đề xuất mở cửa phố đi bộ Khu đô thị mới Nam đường Vành đai 3 (quận Hoàng Mai và huyện Thanh Trì)...

Dù nhiều nhưng sau một thời gian hoạt động, không phải không gian đi bộ nào của Hà Nội cũng như các đô thị khác cũng đạt hiệu quả về kinh tế, văn hóa, du lịch… như kỳ vọng ban đầu. Phố đi bộ Trịnh Công Sơn ven Hồ Tây là một ví dụ.

Theo KTS Trần Huy Ánh (Hội Kiến trúc sư Hà Nội), khi không hiệu quả, Hà Nội nên mạnh dạn cho dừng hoạt động thay vì cố gắng tìm cách duy trì. Việc kéo dài chỉ khiến địa phương tiêu tốn nguồn lực mà không tạo thêm giá trị gì cho nhu cầu vui chơi, giải trí của người dân.

Chuyên gia này cho rằng, sự thành công của không gian công cộng nằm ở việc lắng nghe nhu cầu của người dân và thiết kế phù hợp với nó. Thước đo quan trọng nhất để phố đi bộ thành công là nhu cầu của công chúng. Việc đáp ứng nguyện vọng của người dân sẽ giúp phố đi bộ hợp lý và khả thi.

Để phát huy tiềm năng du lịch của thủ đô Hà Nội, điều chúng ta nên quan tâm không phải số lượng phố đi bộ hình thành, mà là chất lượng kết nối không gian và tạo ra giá trị của các tuyến phố đó.

Theo ông Ánh, mỗi địa phương có một đặc thù khác nhau, từ lịch sử - địa lý, kinh tế - xã hội đến khả năng quản lý. Và đây chính là một thách thức cho những địa phương đã và đang muốn mở phố đi bộ. Khi mở, khi quy hoạch thì phải có tham chiếu, học hỏi từ nhiều nơi, nhiều chuyên gia khác nhau.

Khi Hà Nội đang có xu hướng “đi bộ hóa” các tuyến đường, chuyên gia nhìn nhận việc tạo các phố đi bộ tràn lan sẽ không phát huy hiệu quả. 

Cần có đặc trưng riêng, không thể bê nguyên xi

Chỉ ra nguyên nhân chính khiến phố đi bộ vắng khách, TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, mỗi tuyến phố đi bộ cần có chủ đề nhất định, xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, nói cách khác là phải có sự khác biệt, nét đặc trưng riêng có để hấp dẫn du khách.

Theo ông Nghiêm, nếu không có đặc trưng riêng, không biết cách thổi “hồn” cho phố đi bộ, thì rất có thể các không gian này sẽ na ná nhau, thậm chí biến thành cái “chợ” ồn ào. 

"Chúng ta không thể bê nguyên xi 100% một mô hình phố đi bộ để áp dụng cho các trường hợp khác nhau, trong khi mỗi phố cần có những đặc trưng, nét hấp dẫn riêng", ông nói.

Tiếp theo, mặc dù có lợi thế về vị trí địa lý, không gian đẹp nhưng tại tuyến phố chưa tạo ra các dịch vụ thương mại phù hợp với nhu cầu người dân.

Tiếp đó, các tuyến phố chưa đáp ứng được nhu cầu dạo chơi thư giãn kết hợp với các nhu cầu văn hóa khác của người dân.

Ngoài ra dù có ý tưởng, quy hoạch cụ thể nhưng chưa có nguồn nhân lực để cải tạo nhà ở quanh phố đi bộ thành các dịch vụ phát triển kinh tế.